‘Üretici maliyetlerini düşürmeden ucuz besine ulaşması mümkün değildir’

Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Lideri Şemsi Bayraktar, nisan ayında üretici ve market fiyatları ortasındaki farka dikkati çekerek, bu periyotta yeşil soğan ve maydanozun 3,7, kuru soğanın 3,5, ıspanağın 3,4, patates ve sütün 3,3 kat fazla fiyatla tüketiciye satıldığını bildirdi.

Bayraktar, yazılı açıklamasında, üretici ve market fiyatlarında nisan ayı ve ramazan ayı ortası periyoduna ait bilgileri paylaştı.

Üretici ve tüketici ortasındaki makasın bir türlü kapanmadığına, nisanda üretici ve market ortasındaki fiyat farkının en fazla yeşil soğan, maydanoz, kuru soğan, ıspanak, patates, süt ve pırasada yaşandığına işaret eden Bayraktar, “Nisan ayında üretici ve market ortasındaki fiyat farkında yeşil soğan ve maydanoz 3,7 kat, kuru soğan 3,5 kat, ıspanak 3,4 kat, patates ve süt 3,3 kat fazlayla tüketiciye satılmaktadır.” sözünü kullandı.

– “Markette en fazla fiyat artışı yüzde 45,51 ile patateste”

Bayraktar, nisanda markette en fazla fiyat artışının yüzde 45,51 ile patateste olduğuna dikkati çekerek, “Patatesteki fiyat artışını yüzde 31,18 ile kuru soğan, yüzde 18,79 ile karnabahar, yüzde 17,8 ile kuru üzüm, yüzde 17,43 ile nohut takip etti.” bilgisini paylaştı.

Geçen ay markette en fazla fiyat düşüşünün yüzde 20,66 ile lahanada görüldüğünü bildiren Bayraktar, bu eseri yüzde 13,94 ile patlıcan, yüzde 11,48 ile yeşil soğan, yüzde 10,34 ile kuru incir, yüzde 4,57 ile sivri biber, yüzde 3,61 ile maydanoz, yüzde 2,20 ile yumurtanın takip ettiğini kaydetti.

– “Fiyatı en fazla düşen eser yüzde 33,33 ile ıspanak”

Bayraktar, nisanda üreticide maydanoz, elma, kuru fasulye, nohut, kırmızı ve yeşil mercimek, pirinç, kuru incir ve süt fiyatında bir değişim meydana gelmediğini, fiyatı en fazla düşen eserin yüzde 33,33 ile ıspanak olduğunu belirtti.

Ispanaktaki fiyat düşüşünü yüzde 30,80 ile yeşil soğan, yüzde 27,25 ile patlıcan, yüzde 15,96 ile pırasa, yüzde 11,85 ile sivri biber, yüzde 4,77 ile zeytinyağı, yüzde 4,17 ile fındık, yüzde 3,77 ile salatalık, yüzde 1,96 ile kabak ve yüzde 1,79 ile yumurta yüzde 1,25 ile havuç, yüzde 1,21 ile marulun takip ettiğini bildiren Bayraktar, şunları kaydetti:

“Üreticide en fazla fiyat artışı yüzde 82,50 ile patateste yaşandı. Patatesi ise sırasıyla şu eserler takip etti: Yüzde 80 ile kuru soğan, yüzde 47,76 ile lahana, yüzde 29,75 ile karnabahar, yüzde 21,74 ile kayısı, yüzde 8,93 ile limon, yüzde 7,42 ile domates, yüzde 4,06 ile Antep fıstığı, yüzde 2,56 ile kuru üzüm, yüzde 0,76 ile dana karkas, yüzde 0,67 ile kuzu karkas.”

Bayraktar, üretim döneminin başı prestijiyle ve son bir yılda, girdi fiyat artışlarının birtakım ziraî eserlerin fiyatlarını yükselttiğine dikkati çekerek, “Başta gübre olmak üzere, yem, elektrik, ziraî ilaç fiyatları ve sulama fiyatları son bir yılda epeyce artmıştır. Gerçekten üre gübresi fiyatları son bir yılda yüzde 94 artarken, DAP gübresi fiyatı tıpkı periyotta yüzde 95,8 arttı. Besi yeminde son bir yılda yüzde 34,5 artış olurken, süt yemindeki artış yüzde 40,4’u buldu.” sözünü kullandı.

– “Sözleşmeli üretim yaygınlaştırılmalı”

Girdi fiyatlarının yüksekliğinden ötürü üreticinin gereğince girdi kullanamayacağı için randımanın düşeceği, üretimin azalacağı, maliyetlerin artacağı ikazında bulunan Bayraktar, şu değerlendirmede bulundu:

“Üretici maliyetlerini düşürmeden insanımızın ucuz besine ulaşması mümkün değildir. Gübre, elektrik, sulama ve ilaç üzere girdilerde indirime gidilmelidir. Bu yıl pandemi nedeniyle talepte yaşanan daralma sonucu patates ve kuru soğan fiyatlarında sert düşüşler yaşanmıştır. Üretimde istikrar için kontratlı üretim yaygınlaştırılmalı, eser ihtisas havzaları ve piyasa düzenleyici kuruluşlar oluşturularak fiyatlarda istikrar sağlanmalı, üretim hakikat yerde, hakikat vakitte ve yanlışsız ölçülerde ekonomik olarak iç ve dış talebe nazaran planlanmalıdır. Üretici örgütlenmesine değer verilmeli, üretim maliyetleri düşürülmeli, ziraî eserler üreticiden tüketiciye örgütlü bir yapı ile ulaştırılmalı, pazarlama sıkıntılarına tahlil getirilmesi için tüm ilgili kurum ve kuruluşlar iş birliği içinde çalışmalıdır.”

Rusya’nın domatese uyguladığı ve dolmak üzere olan kota nedeniyle hala örtü altında üretim yapan çiftçilerin güç durumda kalabileceğini vurgulayan Bayraktar, Rusya’nın sera üretimini artırması nedeniyle yeni pazarların bulunmasının kaçınılmaz hale geldiğine işaret etti.

– Ramazan ayı ortasındaki fiyat değişimleri

Bayraktar, ramazan ayı ortasını kapsayan 6-26 Nisan devrindeki fiyat değişimleri hakkında da bilgi vererek, markette 27, üreticide 13 eserde fiyat artışı, markette 12, üreticide 7 eserde fiyat düşüşü olduğunu, markette 1, üreticide 12 eserde fiyatın değişmediğini bildirdi.

Bayraktar bu devirde üreticide ise patlıcan, ıspanak, maydanoz, elma, kuru fasulye, nohut, kırmızı mercimek, yeşil mercimek, pirinç, kuru incir, yumurta ve süt fiyatında bir değişim meydana gelmediğini, yüzde 30,80 ile fiyatı en fazla düşen eserin yeşil soğan olduğunu belirtti.