Türkiye’nin gökyüzü trafiği Hava Trafik Denetim Merkezi’nden yönetiliyor

– Türkiye’nin 1 milyon kilometrekarelik hava alanında bulunan 55 havalimanına iniş-kalkış yapan ve transit geçen hava araçlarının uçuş trafiği, Hava Trafik Denetim Merkezi’nden (HTKM) yönetiliyor.

Devlet Hava Meydanları İşletmesi ( DHMİ) Genel Müdürlüğüne bağlı HTKM, hava trafik hizmetlerinin değerli bir kısmını yürütüyor.

Ankara’da 2015’te hizmete giren merkezde, 1 milyon kilometrekarelik hava alanında 55 havalimanına iniş kalkış yapan ve Türkiye’nin hava alanını transit kullanan hava araçlarına 7/24 her türlü meteorolojik şartta hava trafik denetim hizmeti veriliyor.

Tüm dünyayı tesiri altına alan koronavirüs salgını öncesinde 2019 ‘da merkezden denetim edilen günlük uçuş ortalamasının 5 bin olduğu dikkate alındığında, “hava araçlarının birbirleri ve her türlü doğal yahut insan imali manialar ile çarpışmadan uçmasını sağlamak” olarak tanımlanan hava trafik denetim hizmetinin değeri, daha âlâ anlaşılıyor.

Salgının dünya havacılığı üzerindeki olumsuz tesirine karşın bugün prestijiyle merkezden denetim edilen günlük ortalama sivil uçuş sayısı 2 bine ulaşıyor.

Sivil hava trafiğinin yanı sıra askeri hava araçlarının faaliyetlerinin uyumu da bu merkezden destekleniyor.

Merkezde birebir vakitte havacılar için ikaz iletileri olan “NOTAM’ların” hazırlandığı ve dünyaya dağıtımının yapıldığı “Uluslararası NOTAM Ofisi”, tüm uçuşların plan ve müsaadelerinin takip edildiği Uçuş Bilgi Merkezi’nde yer alıyor.

Merkezde Türkiye ve KKTC’de kurulmuş 26 radar ve 51 hava-yer haberleşme istasyonu da 7/24 hizmet veriyor.

Bu istasyonlardan gelen bilgilerin iletilmesi için hem karasal hem de uydu üzerinden erişim sağlanan büyük çaplı, yüksek sürat ve kapasiteye sahip data akış ağı bulunuyor.

Radar bilgilerinin yanı sıra hava-yer ve yer-yer sesli ve dijital havacılık bilgileri, HTKM radar ve haberleşme merkezlerinde işleniyor.

Kelam konusu datalar ise hava trafik denetim ve havacılık bilgi idaresi hizmetlerinin emniyetle sürdürülmesi hedefiyle kullanılıyor.

– Uçuş trafiğinin güvenliği, merkezdeki vazifeli hava trafik kontrolörlerine emanet

Radarlarla günde 12 saatlik mesai boyunca hava trafik hizmetlerinin emniyetli, tertipli ve süratli yürütülmesi için uğraş sarf eden kontrolörler, hava araçlarının iniş-kalkış safhalarını, transit geçişlerini takip ederek hava trafik denetim hizmetini büyük özveriyle sağlıyor.

Hava trafik kontrolörü Cantuğ Kayalı, AA muhabirine yaptığı açıklamada, merkezde yaklaşık 400 meslektaşıyla 5 takım halinde mürettebat ve yolcuların inançlı halde seferlerini sağlamak için çalıştıklarını belirtti.

Gerilimli bir iş yaptıklarını lisana getiren Kayalı, hava trafik kontrolörlerinin aldıkları eğitimleri şöyle anlattı:

“Türkiye’de iki kurum tarafından eğitim veriliyor. Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünün müsaadesiyle Devlet Hava Meydanları İşletmesi ve Anadolu Üniversitesi tarafından kontrolör yetiştiriliyor. Meslek meslek kümelerine emsal özellikler taşıyoruz. Birinci etapta öğrenci olarak başlayan kontrolörler daha sonrasında stajyer kontrolör, asistan kontrolör ve son olarak da kontrolör olarak misyona başlıyor. HTKM’de vazifeli bir kontrolör günlük yaklaşık 15-20 uçağa hizmet veriyor. Kelam konusu uçaklar içerisinde ise yüzlerce yolcu bulunuyor. Yaklaşık 800 kilometre süratte uçağı yanlış yönlendirecek birtakım yanlışlar, önemli sonuçlar doğurabiliyor. Bu da kontrolörler üzerinde çok gerilime yol açıyor.”

Hava trafik kontrolörü Derya Karaca da hava trafiğinin Türkiye’de vazife yapan yaklaşık 1800 kontrolöre emanet olduğunu belirterek,”Havalimanlarındaki kulelerde çalışan meslektaşlarımız uçakları görerek fiziki yönlendirme yaparken Hava Trafik Denetim Merkezi’nde çalışan bizler ise radarlar üzerinden hizmet veriyoruz.” diye konuştu.

Türkiye’nin hava alanına giren uçakların radarlar üzerinden 7/24 takibini yaptıklarını anlatan Karaca, hava alanına müsaadesiz giren uçakları ise Hava Kuvvetlerine bildirdiklerini ve hava alanını terk edene kadar takibini yaptıklarını lisana getirdi.