Selahattin Demirtaş’a ‘Cumhurbaşkanına hakaret’ten verilen cezasının münasebeti açıklandı

Bakırköy 46. Asliye Ceza Mahkemesince hazırlanan gerekçeli kararda, “Mahkememizdeki belge açısından sanık, savunmasında açılan tüm davalarında kendisine yöneltilen suçlamaların söz özgürlüğü hakkına müdahale teşkil ettiğini, milletvekili olarak vazife yaptığı müddette Anayasa’nın 83. unsurunun birinci fıkrasının milletvekillerine sorumsuzluk ve dokunulmazlık muhafazasını verdiğini, yani Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde (TBMM) söz ettikleri görüşler nedeniyle cezalandırılamayacaklarının öngörüldüğünü ve yeniden milletvekillerinin fikirlerinin içeriğini Meclis dışında tekrarladığı ve yaydığı durumların da bu müdafaa kapsamında olduğunu kaydetmiştir.” denildi.

Sanığın üzerine atılı hareketin Türk Ceza Kanunu’nda kabahat tipi olarak bulunduğu ve karşılığında ceza öngörülen kabahat olduğu tespitine yer verilen gerekçeli kararda, sanık Demirtaş’ın dava konusu konuşması ile ilgili olarak mahkemede 9 duruşma yapıldığı, bunların 7’sinin birebir hakim tarafından yürütüldüğü söz edildi.

-“Demirtaş somut kanıt sunmadı”

Sanık Selahattin Demirtaş’ın şahsen mahkemede hazır bulunma taleplerinin tekraren mahkeme tarafından kabul edilmesine karşın sanığın türlü mazeretlerle duruşmaya katılmadığı, yargılama süreci boyunca sanığın savı tarafında bir savunmada bulunmadığı aktarılan kararda, dava konusu konuşmanın milletvekilliği vazifesi mühletince, kabahat tarihinden evvel tabir edilip edilmediği, Meclis’te yahut Meclis çalışmalarında ileri sürdüğü (alıntı yapmak suretiyle) tıpkı sözler olup olmadığı konusunda savunması soyut kalmakla birlikte bu mevzuda rastgele somut bir kanıtı de sunamadığı kaydedildi.

Milletvekillerinin vazife mühletleri boyunca seçmeni temsil edip onların çıkarlarını savunduğuna yer verilen gerekçeli kararda, şu sözlere yer verildi:

“Milletvekilinin siyasi görüşlerini tabir etme özgürlüğü elbette garanti altında olmalıdır. Lakin siyasi tartışma özgürlüğü, mutlak değildir. Söz özgürlüğü kapsamında ele alınmalıdır. Neticeten konusu hata teşkil eden aksiyonlar dokunulmazlık zırhına tabi değildir. Hakikaten anayasal müdafaa, milletvekiline ferdi olarak değil, Meclis’e ve Meclis’teki çalışmalarında sıkıntısız biçimde yürütebilmesi için teminat sağlayan ayrıcalıktır. Bu açıdan sanık müdafilerinin sunmuş olduğu açıklamalar her ne kadar Meclis çalışmalarında benzeri sözler kullanıldığı savında bulunmuş iseler de bu açıklamaların dava konusu konuşma içeriği ile birebir aynı olmadığından sanığın hareketin Anayasa 83/1 fıkrası kapsamında yasama bağışıklığı ile korunması mümkün değildir.”

Gerekçeli kararda, sanık Demirtaş’ın iddianameye bahis edilen konuşmayı kendisinin yaptığını ikrar ettiği fakat Cumhurbaşkanı ve Başbakanın şahsını maksat almadığını, hükümete yönelik tenkitlerini yaptığını savunduğu aktarılarak, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne (AİHM) nazaran söz özgürlüğünün yokluğu halinde demokratik bir toplumdan kelam edilemeyeceği lakin söz özgürlüğünün de mutlak ve sınırsız olmadığı, bu hak kullanılırken bireylerin hak ve özgürlüklerini ihlal edecek tavır ve davranışlardan kaçınılmasının hem ulusal hem de memleketler arası mevzuatlarda yer aldığı kaydedildi.

– “Cumhurbaşkanı Türk milletinin birliğini temsil eder”

Yargıtay 16. Ceza Dairesi’nin 5 Kasım 2018 tarihli bir kararında, “Cumhurbaşkanına hakaret” cürmünün yasal ögelerinin oluşup oluşmadığına ait detaylı değerlendirmelerin yapıldığı anlatılan gerekçeli kararda, şu değerlendirmelerde bulunuldu:

“Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’na nazaran, Cumhurbaşkanı devletin başıdır ve bu sıfatla Türkiye Cumhuriyetini ve Türk milletinin birliğini temsil eder. Bu nedenledir ki ‘Cumhurbaşkanına hakaret’ hatası, bireylere ve onura karşı kabahatler içerisinde değil, devlete karşı işlenmiş kabahatler kısmında düzenlenerek devleti temsil eden Cumhurbaşkanlığı makamının saygınlığının korunması amaçlanmıştır. Devlete karşı işlenen hatalardan bir kısmının gerçek mağdurunun makamı temsil eden gerçek kişi olmakla birlikte, devlete ait hukuksal faydanın korunması, bireye göre daha üstün tutulmuştur.”

Kararda, iftira, küfür, onur, erdem ve saygınlığı zedeleyici beyanlar, müstehcen içerikli kelam, yazı, fotoğraf ve açıklamalar, savaş kışkırtıcılığı, hukuk nizamını cebir yoluyla değiştirmeye yönelen nefret, ayrımcılık, düşmanlık ile şiddet yaratmaya yönelik bulunan sözlerin niyet özgürlüğü bağlamında hukuksal muhafaza görmediği ve kabahat sayılmak suretiyle ceza yaptırımlarına bağlandığı bildirildi.

– “Demirtaş’ın kelamları onur, onur ve saygınlığı rencide edici nitelikte”

Mahkeme, gerekçeli kararında şu değerlendirmelere yer verdi:

“Bir hareketin hukuk tertibi tarafından cezalandırılmaması için, tenkit hak ve vazifesi berbata kullanmamalı, sözlerde küçültücü, incitici, abartılı kelamlardan kaçınılmalıdır. Sayılan ögelerden birinin olması halinde haber verme ve tenkit hakkından kelam edilmeyecek ve hareket hukuka muhalif olacaktır. Politikler, üst seviye bürokratlar ile kamuya mal olmuş şahıslar, öbür insanlara göre ağır tenkitlere daha fazla katlanmak zorunda oldukları demokratik toplumlarda kabul edilmektedir. Lakin hakarete hiçbir kimse katlanamaz. Söz hürriyeti bakımından tenkit ile hakaret farklı ayrı kıymetlendirilmesi gereklidir. Kaba sövme hiçbir şartta tenkit olarak kabul edilemez.”

Sanık Demirtaş’ın katılanları açıkça maksat aldığı konuşmasında katılanlara yönelik kelamlarının muhatapların onur, erdem ve saygınlığını tereddütsüz bir halde rencide edecek nitelikte olduğu tespitinde bulunulan kararda, yapılan yargılamada hakaret kabahatinin ögeleri oluştuğu kanaatine varıldığı kaydedildi.

Mahkeme, 22 Mart tarihinde yapılan duruşmada, sanık Selahattin Demirtaş’ı, “Cumhurbaşkanı’na hakaret” kabahatinden 3,5 yıl mahpus cezasına çarptırmıştı.