Polis memurunun silahı konutundan çalındı, ceza aldı, Danıştay iptal etti

Olayda, polis memuru olarak vazife yapan davacının, “devlet malı araç, gereç, silah ve mermisini ihmal nedeniyle yitirmek” cürmünü işlediğinden bahisle Emniyet Teşkilatı Disiplin Tüzüğünün 7/C-2. hususu uyarınca “20 ay uzun müddetli durdurma cezası” ile cezalandırılmasına ait Polis Disiplin Şurası kararının iptali için dava açılmıştır.

Birinci derece mahkemesi davayı reddetmiştir.

Danıştay ise bu kararı aşağıdaki münasebet ile bozmuştur:

Polis memuru olan davacının zati demirbaş silahının çalınmasına neden olduğunu argüman ettiği ikametgahındaki hırsızlık olayının gerçekleşip gerçekleşmediği konusunda kesin bir saptama yapılması mümkün değildir.

Hırsızlık olayı üzerindeki kuşkunun davacı aleyhine yorumlanmasının ve davacının silahım ihmal nedeniyle yitirdiğine kesin kanıt olarak kabul edilmesinin mümkün değildir.

Silahın kaybedilmesinde davacıya atfedilebilecek somut bir tedbirsizlik yahut kusur bulunduğu ortaya konulmamıştır.

T.C. DANIŞTAY BEŞİNCİ DAİRE

Temel : 2016/18282

Karar : 2019/6102

Tarih : 20.11.2019

Temyiz Eden (Davacı) :

Karşı Taraf (Davalı) : Diyarbakır Valiliği

İstemin Konusu : Diyarbakır 3. Yönetim Mahkemesinin 02/04/2014 tarih ve E:2013/2475, K:2014/353 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

Yargılama Süreci:

Dava Konusu İstem: Diyarbakır Emniyet Müdürlüğü, Toplumsal Hizmetler Şube Müdürlüğü’nde polis memuru olarak misyon yapan davacının, “devlet malı araç, gereç, silah ve mermisini ihmal nedeniyle yitirmek” kabahatini işlediğinden bahisle Emniyet Teşkilatı Disiplin Tüzüğünün 7/C-2. hususu uyarınca “20 ay uzun periyodik durdurma cezası” ile cezalandırılmasına ait 02/07/2013 tarih ve 110 sayılı Diyarbakır Vilayet Polis Disiplin Şurası kararının iptali istenilmiştir.

Birinci Derece Mahkemesi Kararının Özeti: Diyarbakır 3. Yönetim Mahkemesinin 02/04/2014 tarih ve E:2013/2475, K:2014/353 sayılı kararında; davacının devlet malı silahının koruma edilmesi konusunda dikkat ve itina gösterme yükümlülüğü bulunduğu, soruşturma esnasında, davacının silahının meskenine giren hırsızlar tarafından çalındığı beyan edilmişse de, olay yeri inceleme gruplarınca yapılan inceleme sonucu, konutta kanıt niteliği taşıyabilecek rastgele bir iz yahut bulguya rastlanmadığı, ikamet içerisinde rastgele bir dağınıklık ve karışıklığın olmadığı, kapı ve kilit tertibatında olumsuzluk bulunmadığının belirtildiği, mevzuat uyarınca da silahın çalınmasında ihmalin bulunmasının kâfi görüldüğü dikkate alındığında, silahın kaybedilmesi olayında, davacının kusurunun bulunduğu anlaşıldığından, dava konusu süreçte hukuka terslik bulunmadığı sonucuna varılmıştır. Belirtilen münasebetlerle davanın reddine karar verilmiştir.

Temyiz Edenin Savları: Davacı tarafından; dava konusu sürecin hukuka muhalif olduğu, devlet malı silah ve merminin kaybedilmesinin kelam konusu olmadığı, Yargıtay kararı yeterince emniyet hizmetleri çalışanına bedeli mukabilinde satışı yapılan zati demirbaş tabancaların devlet malı sayılmadığı, silahın konutta uyuduğu esnada hırsızlık sonucunda çalındığı, olaya ait kanıt niteliğinde rastgele bir emareye rastlanmadığının tespit edildiği, fakat her vakit olaya ait bir iz bulunmama ihtimalinin de bulunduğu, silahının olmadığını fark etmesi üzerine çabucak polisi aradığı ve durumu bildirdiği, silahının kaybolmasında ihmalinin olmadığı ileri sürülmektedir.

Karşı Tarafın Savunması: Davalı yönetim tarafından, dava konusu sürecin hukuka uygun olduğu belirtilerek davacının temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.

Danıştay Tetkik Hakimi Merve Ertürk Kara’nın Kanısı:

Temyiz isteminin kabulü ile adap ve yasaya alışılmamış olan Yönetim Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ İSMİNE

Karar veren Danıştay Beşinci Dairesince, Tetkik Yargıcının açıklamaları dinlendikten ve evraktaki evraklar incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İnceleme ve Münasebet:

Maddi Olay:

Davacı, Diyarbakır Vilayet Emniyet Müdürlüğü, Toplumsal Hizmetler Şube Müdürlüğü’nde polis memuru olarak misyon yapmaktadır.

Davacı, 16/08/2012 tarihinde saat 04.30 sıralarında markete gittiği, o esnada silahın yanındaki omuz çantasında olduğu, konuta geldikten sonra içinde 700,00 TL para, motosikletine ilişkin anahtarın da bulunduğu, çantasını odasında bulunan komodine koyduğu, uyandığında çantasını koyduğu yerde bulamaması üzerine durumu konut arkadaşlarına sorduğunda bilgi sahibi olmadıklarını öğrendikten sonra, gece sigara almak için markete gittiğini hatırladığı ve buna ait etrafta bulunan bankaya ilişkin güvenlik kamerası kayıtlarını incelediğinde markete giriş ve çıkışta çantasının yanında olduğunu görmesi üzerine konutunda hırsızlık olayı meydana geldiğini anladığı teziyle durumu emniyete bildirmiştir.

Olay yeri inceleme raporunda; ikametin giriş kapısı ve kilit nizamında rastgele bir olumsuzluğun olmadığı, ikamet içerisinde rastgele bir dağınıklığın ve karışıldığın olmadığı, ayrıyeten ikametin teras kapısı ve balkon kapısının açık olduğu ve yapılan incelemede hırsızlık olayına dair rastgele bir bulguya rastlanılmadığı belirtilmiştir.

Davacının ikametgahında gerçekleşen hırsızlık olayı sonucunda silahını kaybettiğinden bahisle hakkında disiplin soruşturmasına başlanmıştır.

Kelam konusu soruşturma sonucunda düzenlenen raporda; davacının hırsızlık olayı sonucunda üzerine zimmetli silahını tüm önlemleri almasına karşın kendi kusuru olmaksızın yitirdiği görüşüyle ceza tayinine mahal olmadığı belirtilmiş, lakin Diyarbakır Vilayet Polis Disiplin Konseyi tarafından yapılan kıymetlendirme sonucunda, davacının kusurlu olduğu ve hatanın sübuta erdiği gerekçesiyle Emniyet Teşkilatı Disiplin Tüzüğü’nün 7/C-2. unsuru uyarınca “20 ay uzun müddetli durdurma cezası” ile cezalandırılmasına karar verilmiştir.

Bunun üzerine temyizen incelenen dava açılmıştır.

İlgili Mevzuat:

Emniyet Teşkilatı Disiplin Tüzüğü’nün 7. hususunun (C) fıkrasının 2. bendine nazaran “Devlet malı araç, gereç, silah ve mermisini ihmal nedeniyle yitirmek aksiyonu “20 ay uzun periyodik durdurma” cezasını gerektirmektedir.

08/03/2018 tarih ve 30354 sayılı Tekrarlanmış Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren ve emniyet teşkilatı mensuplarına ait disiplin kurallarını tekrar düzenleyen 7068 sayılı Genel Kolluk Disiplin Kararları Hakkında Kanun Kararında Kararnamenin Kabul Edilmesine Dair Kanun’un 8. unsurunun 5. fıkrasının (b) bendinin 1. alt bendinde “Devlet malı … silah yahut mühimmatı ihmal nedeniyle kaybetmek” fiili, 16 ay uzun vadeli durdurma cezasını gerektiren haller ortasında sayılmıştır.

Başka yandan, Emniyet Hizmetleri Sınıfı Çalışanına Misyonlarında Kullanılmak Üzere Bedeli Mukabili Zati Demirbaş Tabanca Satışına Dair Yönetmelik’in “Kısaltma ve Tanımlar” başlıklı 3. unsurunun (f) bendinde, “Zati Demirbaş Tabanca’nın, “Emniyet Teşkilatının kuvvesinde kayıtlı Devlet Malı Silah iken, bu Yönetmelik kararları gereği Emniyet Hizmetleri Sınıfı Çalışanına bedeli mukabili satışı yapılan, çalışanın memuriyeti müddetince Devlet Malı Silah statüsünü koruma eden, misyonu müddetince taşınmak ve kullanılmak mecburiliği olan üçüncü şahıslara satış, dönem ve hibesi yapılamayan lakin; işçinin emekli olup, memuriyetten ayrıldığında kuvve kaydından çıkarılarak çalışanın zati malı olacak silahı” söz ettiği belirtilmiştir.

Hukuksal Kıymetlendirme:

Üstte yer verilen Emniyet Hizmetleri Sınıfı İşçisine Misyonlarında Kullanılmak Üzere Bedeli Mukabili Zati Demirbaş Tabanca Satışına Dair Yönetmelik, Emniyet Genel Müdürlüğünce temin edilen tabanca ve mermilerin, emniyet hizmetleri sınıfı çalışanına vazifelerinde kullanılmak üzere, bedeli karşılığında zati demirbaş tabanca olarak satılması ve bu tabancaların geri alınması adap ve temellerini düzenlediğinden dava konusu uyuşmazlığa uygulanması gereken özel mevzuat durumunda olup bu Yönetmelik uyarınca zati demirbaş tabancanın işçinin memuriyeti mühletince devlet malı silah statüsünü koruma ettiği açıktır.

Uyuşmazlıkta, her ne kadar davalı idarece hırsızlık olayının gerçekleşip gerçekleşmediği anlaşılamamakla birlikte davacının mazeretinin ikna edici olmadığı sonucuna varılmış ise de, soruşturma raporu ile dava evrakındaki bilgi ve dokümanlar değerlendirildiğinde, davacının ikametgah adresinde hırsızlık olayının yaşanmış olmasının ihtimal dahilinde olduğu ve bu olayın kesin olarak yaşanmadığı sonucuna varılmasının mümkün olmadığı anlaşılmaktadır.

Bu durumda, mevcut kanıtlar dikkate alındığında gerçekleşip gerçekleşmediği konusunda kesin bir saptama yapmanın mümkün olmadığı, hırsızlık olayı üzerindeki kuşkunun davacının aleyhine yorumlanması ve bu olayın davacının zati demirbaş silahım ihmal nedeniyle yitirdiğine kesin kanıt olarak kabul edilmesi mümkün olmadığı üzere, silahın kaybedilmesinde davacıya atfedilebilecek somut bir tedbirsizlik yahut kusur bulunduğu da ortaya konulamadığından, davacının üzerine atılı “Devlet malı araç, gereç, silah ve mermisini ihmal nedeniyle yitirmek” fiilinin sübuta ermediği ve bu nedenle dava konusu süreçte hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

Bu prestijle, davanın reddi tarafındaki Yönetim Mahkemesi kararında türel isabet bulunmamaktadır.

Karar Sonucu:

Açıklanan nedenlerle;

1. 2577 sayılı Kanun’un 49. hususuna uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne;

2. Davanın üstte özetlenen münasebetle reddine ait temyize husus Diyarbakır 3. Yönetim Mahkemesinin 02/04/2014 tarih ve E:2013/2475, K:2014/353 sayılı kararının bozulmasına,

3. Tekrar bir karar verilmek üzere evrakın anılan Mahkemeye gönderilmesine,

4. 2577 sayılı Kanun’un (geçici 8. hususu uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. unsurunun 1. fıkrası uyarınca bu kararın bildiri tarihini izleyen 15 (onbeş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 20.11.2019 tarihinde temelde oybirliğiyle, münasebette oyçokluğuyla karar verildi.

KARŞI OY

Olayda, davacıya isnat edilen ve Emniyet Teşkilatı Disiplin Tüzüğü’nün 7/C-2. hususunda düzenlenen; “Devlet malı araç, gereç, silah ve mermisini ihmal nedeniyle yitirmek, resmi giysi ve donanımını satmak” fiilinin sübuta erdiği açık olup, dava devam ederken, davacının fiiline uygulanacak disiplin cezasına ait mevzuatta değişiklik olması nedeniyle uyuşmazlığın çözülebilmesi için öncelikle davacının işlediği fiile hangi mevzuat kararının uygulanması gerektiğinin belirlenmesi gerekmektedir.

Ceza hukuku kökenli bir prensip olan lakin vakit içinde hukukun tüm kısımlarında geçerli bir unsur olarak benimsenen lehe olan kararın uygulanması unsuru; işlendiği vaktin hukuksal normları uyarınca hata sayılan bir fiilin sonradan yürürlüğe giren bir düzenleme ile kabahat olmaktan çıkarılmış bulunması yahut sonradan yürürlüğe giren düzenlemenin, kabahatin işlendiği vakit mevcut olan düzenlemeye nazaran hatalının lehine sonuçlar doğurması durumunda, failin lehine olan sonraki normun daha evvel işlenmiş olan fiillere uygulanmasını öngörmektedir.

Yönetim hukuku alanında, kural olarak idari süreçlerin yargısal kontrolü tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan mevzuata nazaran yapılmaktadır. İdari süreç niteliğindeki disiplin cezasının da tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan mevzuata nazaran yargısal kontrolünün yapılması gerekmekte ise de, lehe olan normun uygulanması prensibinin disiplin cezaları tarafından de geçerli olduğunun kabulü gerekmektedir.

Hasebiyle, fiilin işlendiği tarih prestijiyle yürürlükte bulunan mevzuat ile daha sonra yürürlüğe giren mevzuat kararları farklı ise, disiplin cezası ile cezalandırılacak olan şahısların lehine olan mevzuat kararı dikkate alınmalıdır.

Bu durumda, davacıya isnat edilen fiilin sabit olduğu anlaşılmakta ise de, Emniyet Teşkilatı Disiplin Tüzüğü’nün 7/C-2. unsurunda düzenlenen disiplin cezası, 08/03/2018 tarih ve 30354 sayılı (Mükerrer) Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren ve emniyet teşkilatı mensuplarına ait disiplin kurallarını yine düzenleyen 7068 sayılı Genel Kolluk Disiplin Kararları Hakkında Kanun Kararında Kararname’nin Kabul Edilmesine Dair Kanun’un 8/5-b-l. unsurunda belirtilen disiplin cezası ile karşılaştırıldığında, 7068 sayılı Kanun ile davacı lehine bir düzenleme getirildiği görüldüğünden, Yönetim Mahkemesince, davacı lehinde olan düzenleme dikkate alınarak uyuşmazlık hakkında tekrar bir karar verilmesi gerektiğinden, davanın reddi istikametindeki Yönetim Mahkemesi kararının bu münasebetle bozulması gerektiği görüşüyle çoğunluk kararına münasebet tarafından katılmıyoruz.