MB: Enflasyon düşene kadar faiz, enflasyonun üzerinde tutulacak

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Para Siyaseti Konseyi (PPK) Toplantı Özeti’nde, “Enflasyonda kalıcı düşüşe işaret eden güçlü göstergeler oluşana ve orta vadeli yüzde 5 maksadına ulaşıncaya kadar siyaset faizi, güçlü dezenflasyonist etkiyi koruma edecek formda, enflasyonun üzerinde bir seviyede oluşturulmaya devam edilecektir.” sözleri kullanıldı.

Para Siyaseti Heyeti’nin 15 Nisan’daki toplantısına ait özet yayımlandı.

Özette, geçen ay tüketici fiyatları yüzde 1,08 yükseldiği, yıllık enflasyon 0,58 puan artışla yüzde 16,19 olarak gerçekleştiği hatırlatıldı. Yıllık enflasyonun güç, hizmet ve temel mal kümelerinde yükseldiği, besin kümesinde gerileği belirtilen özette, bu görünüm altında, B ve C göstergelerinin yıllık enflasyonları arttığı, eğilimlerin bir ölçü gerilemekle birlikte yüksek düzeylerini koruduğu bildirildi.

Besin ve alkolsüz içecekler kümesi fiyatlarının mart ayında yüzde 1,13 arttığı, küme yıllık enflasyonunun 0,96 puan düşüşle yüzde 17,44 olduğu söz edilen özette, şunlar kaydedildi:

“Yıllık enflasyonu yüzde 14,98’e gerileyen işlenmemiş besin bu gelişmede belirleyici olurken, işlenmiş besinde yıllık enflasyon sonlu bir formda artarak yüzde 19,87’ye yükseldi. İşlenmemiş besin yıllık enflasyonundaki düşüşte, son periyotta olumlu bir seyir izleyen taze meyve-sebze fiyatları öne çıktı. Mevsimsellikten arındırılmış datalar, meyve ve zerzevat fiyatlarının mart ayında gerilediğine, başka işlenmemiş besin fiyatlarındaki artışın ise yavaşladığına işaret etmektedir. İşlenmiş besin fiyatları ise ocak ve şubat aylarındaki güçlü artışların akabinde, mart ayında bir ölçü yavaşlayarak yükselişini sürdürdü. Memleketler arası yağ fiyatlarındaki yükseliş eğilimi sürmüş, yurt içi katı-sıvı yağ fiyatlarındaki artışlar sürat kesmekle birlikte devam etti. Uzun bir müddettir artış eğiliminde olan milletlerarası ziraî emtia fiyatlarında son periyotta daha ölçülü bir görünüm izlenmektedir. Öncü göstergeler, besin yıllık enflasyonunun nisan ayının birinci yarısında da gerilediğine işaret etmektedir.”

– “Eşel taşınabilir uygulaması, kıymetli bir enflasyonist etkiyi bertaraf etti”

Özette, güç fiyatlarının mart ayında yüzde 0,09 ile besbelli bir değişim göstermediği, lakin küme yıllık enflasyonunun baz tesiriyle 3,61 puan yükselerek yüzde 12,43 olarak gerçekleştiği belirtildi.

Mart ayında tüpgaz ve doğal gaz fiyatlarının yüzde 2,81 ve 0,93 oranlarında artarken, akaryakıt fiyatlarının yüzde 0,69 gerilediği tabir edilen özette, milletlerarası ham petrol fiyatlarındaki yükseliş ve döviz kuru gelişmelerine rağmen, eşel taşınabilir sistemi ve bu sistemin aktifliğini arttıran tavan fiyat uygulamasıyla akaryakıt fiyatlarına yansımalarının önüne geçildiği vurgulandı.

Özette, mevcut durumda eşel taşınabilir uygulamasının, akaryakıt fiyatlarının direkt ve dolaylı tesirleri dikkate alındığında, kıymetli bir enflasyonist etkiyi bertaraf ettiği aktarıldı.

Güç kümesi yıllık enflasyonundaki üst istikametli hareketin baz tesiri nedeniyle nisan ayında da devam edeceğinin öngörüldüğü belirtilen özette, temel mal fiyatlarına ait şu değerlendirmelere yer verildi:

“Temel mal fiyatları mart ayında yüzde 1,39 yükseldi, küme yıllık enflasyonu 0,44 puan artışla yüzde 22,14 oldu. Yıllık enflasyon, giysi ve ayakkabı ile başka temel mallarda yükselirken, güçlü mallarda sonlu düşüş kaydetti. Öbür temel mallarda ilaç fiyatlarındaki düzenlemenin sarkan tesirinin yanı sıra döviz kuru geçişkenliğinin yüksek olduğu konuta yönelik bakım-onarım ve ferdî bakım üzere eserlerdeki fiyat artışları öne çıktı. Güçlü mal fiyatları, tedarik zincirlerindeki sıkıntılar ve milletlerarası endüstriyel metal fiyatlarının tesiriyle mart ayında hudutlu bir artış kaydetti. Bu periyotta mobilya ve araba fiyatları yükselirken, elektrikli ve elektriksiz aletlerde fiyatların gerilemesi küme fiyatlarındaki artışı sınırladı.”

– “Haberleşme hizmetleri fiyatlarının yükselmesinde, özel irtibat vergisindeki artışların sarkan tesirleri belirleyici oldu”

Para Siyaseti Toplantı Özeti’nde hizmet fiyatlarının mart ayında yüzde 1,26 arttığı, küme yıllık enflasyonunu 0,82 puan yükselişle yüzde 12,56 olduğu belirtildi.

Yıllık enflasyonun lokanta-otel, haberleşme ve öteki hizmetlerde artarken, kira ve ulaştırmada yatay bir seyir izlediği bildirilen özette, şunlar kaydedildi:

“Mart ayında lokanta-otel kümesi fiyatlarında salgına bağlı önlemlerin hafifletilmesine bağlı olarak yüksek artışlar gözlendi. Faaliyetin durakladığı mühlet zarfında gerçekleşen maliyet artışları fiyatlara yansıtılırken, kapasite sınırlamaları altında artan talep de fiyatlar üzerinde baskı oluşturan bir öteki öge oldu. Haberleşme hizmetleri fiyatlarının yükselmesinde, özel bağlantı vergisindeki artışların sarkan tesirleri belirleyici oldu. Öbür hizmetler içinde gruplandırılan kalemler ortasında eğitim ve cümbüş hizmetleri yüksek fiyat artışlarıyla olumsuz ayrışmışlardır. Cümbüş hizmetleri fiyatlarındaki artışta salgın önlemlerinin hafifletilmesinin yansımaları izlendi. Eğitim hizmetleri fiyatlarındaki artışta ise özel okul fiyatlarındaki geçmişe endeksleme davranışının yanı sıra süreksiz KDV indirimlerinin sona ermesi tesirli oldu.”

– ” Emtia fiyatlarında son periyotta bir ölçü yavaşlama gözlenmektedir”

Özette, TCMB Beklenti Anketi sonuçlarına nazaran iştirakçilerin enflasyon beklentilerinin nisan ayında arttığı tabir edildi.

Cari yıl sonu enflasyon beklentisinin 1,58 puan artışla yüzde 13,12 düzeyinde oluşurken, gelecek 12 aya ait enflasyon beklentisinin 0,79 puan artışla yüzde 11,26’ya, gelecek 24 ay beklentisinin ise 0,37 puan artışla yüzde 9,55’e yükseldiği hatırlatılan özette, enflasyonu etkileyen ögeler ve riskler hakkında şu değerlendirmelere yer verildi:

“Salgına bağlı olarak 2020 yılında sert daralan global iktisat, destekleyici siyasetler ve aşılama sürecindeki olumlu gelişmelerin tesiriyle toparlanmaya devam etmektedir. Bu düzgünleşme sürecinde, bilhassa imalat sanayi faaliyeti ve global ticaretteki ivmelenme belirleyici olmaktadır. Lakin, devam eden aşılama çalışmalarına rağmen salgın hastalığın seyrine ait belirsizliklerin sürmesi global iktisada ait riskleri canlı tutmaktadır. Bu devirde, emtia fiyatlarındaki artış eğilimi sürat kesti.

Gelişmiş ülkelerde büyümeye ait beklentilerde gözlenen güzelleşmeye paralel olarak yükselen global enflasyon beklentilerinin milletlerarası finansal piyasalar üzerindeki tesirleri değerini korumaktadır. Uzun vadeli tahvil faizleri gelişmiş ülke para siyasetlerine ait belirsizliklere ve global finansal piyasalarda dalgalanmaya yol açmaktadır. Bununla birlikte şura, global enflasyon baskılarının para siyasetlerinde mevcut öngörülerden daha erken bir sıkılaşmaya neden olabileceğine işaret etmiş; global finansal piyasalarda data hassaslığının ve buna bağlı oynaklıkların artacağı bir periyoda girildiği tarafındaki görüşünü korumuştur.”

Özette, gelişmekte olan ülkelerin portföy piyasalarına girişlerin bir evvelki PPK toplantısından sonraki periyotta, borçlanma senedi piyasalarında artarak devam ederken, pay senedi piyasalarında daha ölçülü seyrettiği kaydedildi.

Gelişmiş ülkelerde uzun vadeli tahvil faizlerindeki oynaklığın gelişmekte olan ülkelere yönelen portföy akımlarına yönelik riskleri canlı tuttuğu söz edilen özette, “Döviz kuru gelişmelerinin de tesiriyle mart ayında üretici fiyatlarında genele yayılan güçlü bir artış görüldü. Emtia fiyatlarında son devirde bir ölçü yavaşlama gözlenmektedir. Bununla birlikte tedarik zincirlerindeki aksaklıklardan kaynaklanan enflasyonist tesirler sürmektedir.” görüşlerine yer verildi.

– “Salgının sınırlayıcı tesirlerine karşın, iç ve dış talep kaynaklı olarak yurt içi iktisadi faaliyet güçlü seyretmektedir”

Para Siyaseti Heyeti Toplantı Özeti’nde, ticari kredilerde ölçülü bir seyir gözlendiği, finansal şartlardaki sıkılaşmaya karşın ferdî kredi büyümesinde yükseliş eğilimi görüldüğü belirtildi.

Talep ve maliyet taraflı enflasyonist tesirlerin devam ettiği değerlendirmesinde bulunan Kurul’un, Ocak Enflasyon Raporu’nda paylaşılan yıl sonu iddia gayesi üzerindeki risklerin üst istikametli olduğu değerlendirmesini koruduğu aktarılan özette, şunlar kaydedildi:

“Salgının sınırlayıcı tesirlerine karşın, iç ve dış talep kaynaklı olarak yurt içi iktisadi faaliyet güçlü seyretmektedir. Sanayi üretimi ocak-şubat ayları ortalaması prestijiyle bir evvelki çeyreğe nazaran yüzde 2,3 arttı ve salgının bu devirdeki kısıtlayıcı tesirlerine karşın güçlü bir artış kaydederek uzun periyot eğiliminin üzerinde seyretmeye devam etti. İmalat sanayi faaliyetindeki kuvvetli ivme, orta malları ve sağlam tüketim mallarında daha besbelli olmak üzere, kesimler prestijiyle geniş bir yayılım sergiledi. Öte yandan, salgın kısıtlamalarından olumsuz etkilenen hizmet kesimlerindeki zayıf seyir sürmektedir. Şubat ayında tarım dışı istihdam yatay seyretmiş ve iştirak oranındaki artışla toplam ve tarım dışı işsizlik oranları 0,7 puan yükselerek sırasıyla yüzde 13,4 ve yüzde 15,3 olarak gerçekleşmiştir. Bu devirde hizmet ve inşaat istihdamı artarken, sanayi istihdamı geriledi.”

– “İktisadi faaliyet üzerinde her iki istikamette riskler var”

Birinci çeyreğe ait açıklanan bilgilerin, iktisadi faaliyetin potansiyelin üstünde kalmaya devam ettiğine ve toplam talep şartlarının enflasyonist seviyelerdeki seyrini sürdürdüğüne işaret ettiği vurgulanan özette yüksek frekanslı bilgilerin, kredi gelişmeleri ve denetimli olağanlaşma ile iktisadi faaliyetin güçlü seyrini koruduğuna işaret ettiği aktarılırken gelecek periyotta salgının gidişatı ve aşılama sürecine bağlı olarak iktisadi faaliyet üzerinde her iki tarafta riskler bulunduğu bildirildi.

Özette, ihracattaki artış ve altın ithalatındaki gerilemeye karşın, güçlü iç talep ve emtia fiyatlarının cari süreçler istikrarını olumsuz etkilemeye devam ettiği belirtilerek, şu değerlendirmelere yer verildi:

“Geçici datalar, ithalatın mart ayında ünite kıymet artışlarına ek olarak ölçü bazında da arttığına işaret etmektedir. Ocak ayının ikinci yarısından itibaren yavaşlayan altın ithalatının son periyotta tarihi ortalamalarının da altına inmesi, dış ticaret hadlerinin cari istikrar üzerindeki olumsuz tesirini sınırlamaktadır. Başka taraftan, hem Avrupa hem de Avrupa dışına yapılan ihracat artmaktadır. Mevcut eğilimler, yıllıklandırılmış cari istikrarın yılın ikinci çeyreğinden itibaren güzelleşmeye başlayacağına işaret etmektedir. Şura, birtakım ticaret ortaklarında sıkılaştırılan salgın kısıtlamalarının ve başta otomotiv olmak üzere kimi dallarda yaşanan tedarik meşakkatlerinin cari süreçler istikrarı üzerinde aşağı istikametli risk ögesi olabileceğine dikkati çekti. Heyet, iktisadi faaliyetteki toparlanmanın sürekliliği ve finansal istikrar açısından cari süreçler istikrarındaki seyrin değerine yaptığı vurguyu yineledi.”

– “Politika faizi, enflasyonun üzerinde bir seviyede oluşturulmaya devam edilecek”

Para siyaseti duruşunun, enflasyon görünümüne yönelik üst istikametli riskler dikkate alınarak, temkinli bir yaklaşımla enflasyonun kalıcı olarak düşürülmesi ve fiyat istikrarı amacına ulaşılması odağında belirleneceğinin altının çizildiği özette; siyaset duruşunun, enflasyon gelişmeleri ve enflasyon beklentileri dikkate alınarak dezenflasyon sürecin en kısa müddette tesis edilip, orta vadeli amaçlara ulaşıncaya kadar bunun sürekliliğini sağlayacak sıkılık seviyesinde belirlenmeye devam edileceği aktarıldı ve “Talep ve maliyet ögeleri, kimi kesimlerdeki arz kısıtları ve enflasyon beklentilerindeki yüksek düzeyler, fiyatlama davranışları ve enflasyon görünümü üzerinde risk oluşturmaya devam etmektedir. Mevcut mali duruşun krediler ve iç talep üzerindeki yavaşlatıcı tesirlerinin önümüzdeki devirde belirginleşeceği öngörülmektedir. Bu doğrultuda Şura, siyaset faizini yüzde 19 seviyesinde sabit tutarak sıkı mali duruşun korunmasına karar verdi.”yorumuna yer verildi.

Özette, sıkı mali duruşun, enflasyon beklentileri, fiyatlama davranışları ve finansal piyasa gelişmeleri bağlamında dışsal ve süreksiz oynaklıklara karşı değerli bir tampon fonksiyonu göreceği belirtilerek, TCMB’nin, fiyat istikrarı temel hedefi doğrultusunda elindeki tüm araçları kararlılıkla kullanmaya devam edeceği kaydedildi.

Enflasyonda kalıcı düşüşe işaret eden güçlü göstergeler oluşana ve orta vadeli yüzde 5 amacına ulaşıncaya kadar, siyaset faizinin güçlü dezenflasyonist etkiyi koruma edecek biçimde, enflasyonun üzerinde bir seviyede oluşturulmaya devam edileceği bildirilen özette, şu değerlendirmelerde bulunuldu:

“Fiyatlar genel seviyesinde sağlanacak istikrar, ülke risk primlerindeki düşüş, karşıt para ikamesinin başlaması, döviz rezervlerinin artış eğilimine girmesi ve finansman maliyetlerinin kalıcı olarak gerilemesi yoluyla makroekonomik istikrarı ve finansal istikrarı olumlu etkileyecektir. Böylece, yatırım, üretim ve istihdam artışının sağlıklı ve sürdürülebilir bir halde devamı için uygun taban oluşacaktır. Kredi piyasası ve iktisadi faaliyete ait göstergelerin yanı sıra döviz kuru oynaklığı ve ithalat fiyatlarındaki gelişmeler doğrultusunda enflasyon üzerindeki talep ve maliyet istikametli tesirler değerini korumaktadır. Yurt içi talep, memleketler arası fiyatlar ve global risk iştahına ait görünüm, ödemeler istikrarına yönelik dış finansman gereksinimi kaynaklı riskleri canlı tutmaktadır. Heyet, para siyasetinde fiyat istikrarı maksadı doğrultusunda finansal istikrara yönelik riskleri de gözeten bir yaklaşım sergilemeyi sürdürecektir.”

Özette, konseyin, fiyat istikrarının sağlanması için, güçlü bir siyaset uyumuyla tüm paydaşları içeren bütüncül bir makro siyaset bileşimine muhtaçlık bulunduğu değerlendirmesini yinelediği, kararlarını şeffaf, öngörülebilir ve bilgi odaklı bir çerçevede almaya devam edeceği vurgulandı.