Güvenlik soruşturması kanun teklifinin birinci kısmı kabul edildi

TBMM Genel Heyetinde, Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanunu Teklifi’nin 7 husustan oluşan birinci kısmı kabul edildi.

Teklifin kabul edilen hususlarıyla, güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasının yapılmasına ve elde edilecek bilgilerin kullanılmasına ait temel unsurlar, kimler hakkında yapılacağı, araştırma konusu edilecek bilgi ve evrakların neler olduğu, bu bilgilerin ne biçimde kullanılacağı, hangi mercilerin soruşturma ve araştırma yapacağı, kıymetlendirme kurulu, data güvenliği ile bilgilerin saklanma ve silinme müddetleri yine düzenleniyor.

Buna nazaran, güvenlik soruşturması yahut arşiv araştırması sonucunda elde edilen şahsî bilgilerin vazifeye atanma tarafından değerlendirildiği Kıymetlendirme Komitesi oluşturulacak.

– Hakkında güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapılacaklar

Arşiv araştırması, statüsü yahut çalıştırma biçimine bağlı olmaksızın birinci sefer yahut tekrar memuriyete veyahut kamu misyonuna atanacaklar hakkında yapılacak.

Teklifte, “güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması birlikte yapılacaklar” şu formda sıralanıyor:

“- Kurum ve kuruluşlarda, yetkili olmayan bireylerin bilgi sahibi olmaları halinde devlet güvenliğinin, ulusal varlığın ve bütünlüğün, iç ve dış menfaatlerin ziyan görebileceği yahut tehlikeye düşebileceği bilgi ve evrakların bulunduğu kapalılık dereceli üniteler,

– Ulusal Savunma Bakanlığı, Genelkurmay Başkanlığı, jandarma, emniyet, kıyı güvenlik ve istihbarat teşkilatlarında çalıştırılacak kamu çalışanı,

– Ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde çalışacak işçi,

– Üst kademe kamu yöneticileri,

– Özel kanunları uyarınca güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasına tabi tutulan bireyler,

– Ulusal güvenlik açısından stratejik değeri haiz ünite, proje, tesis, hizmetlerde statüsü yahut çalıştırma formuna bağlı olmaksızın istihdam edilenler.”

Kabul edilen önergeyle, “güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması birlikte yapılacaklar” kapsamına, kamu kurum ve kuruluşlarında çalışacak öğretmenler de dahil edildi.

– Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasının kapsamı

Teklifle, arşiv araştırmasının kapsamı ile güvenlik soruşturması kapsamında bakılacak bahisler da yine düzenleniyor. Arşiv araştırması, kişinin isimli sicil kaydının, kişinin kolluk kuvvetlerince hala aranıp aranmadığının, kişi hakkında rastgele bir tahdit bulunup bulunmadığının, kişi hakkında mutlaklaşmış mahkeme kararları ve Ceza Muhakemesi Kanunu’nun ilgili kararları kapsamında alınan kararlar ile kişi hakkında devam eden yahut sonuçlanmış olan soruşturma ya da kovuşturmalar kapsamındaki olguların, hakkında kamu misyonundan çıkarılma ya da katılaşmış memurluktan çıkarma cezası olup olmadığının mevcut kayıtlardan tespit edilmesini kapsayacak.

Güvenlik soruşturması ise arşiv araştırmasındaki hususlara ek olarak kişinin; misyonun gerektirdiği niteliklerle ilgili kolluk kuvvetleri ve istihbarat ünitelerindeki olgusal datalarının, yabancı devlet kurumları ve yabancılarla ilişiğinin, terör örgütleri yahut kabahat işlemek maksadıyla kurulan örgütlerle hareket birliği, irtibat ve iltisak içinde olup olmadığının, mevcut kayıtlardan ve kişinin vazifesine yansıyacak konuların kontrole elverişli olacak formüllerle yerinden araştırılmak suretiyle tespit edilmesini içerecek.

Genel Konseyde kabul edilen önergeyle, “güvenlik soruşturmasına misyonun gerektirdiği niteliklere tesiri istikametiyle kişinin eşi ile birinci derece kan ve sıhri hısımlarını” dahil eden karar tekliften çıkarıldı.

– MİT, EGM ve mahalli mülki yönetim amirliklerince yapılacak

Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması Ulusal İstihbarat Teşkilatı Başkanlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü ve mahalli mülki yönetim amirliklerince yapılacak.

Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapmakla vazifeli üniteler, kendilerine iletilen taleple hudutlu olarak güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması kapsamında bakanlıklar, kamu kurum ve kuruluşları arşivlerinden, elektronik bilgi süreç merkezlerinden gerekli bilgi ve evrakları, kişi hakkında katılaşmış mahkeme kararlarını, Ceza Muhakemesi Kanunu kapsamında alınan kararlar ile kişi hakkında devam eden yahut sonuçlanmış soruşturma ya da kovuşturmalar kapsamındaki olguları almaya yetkili olacak.

Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapmakla vazifeli ünitelerde yetkilendirilmiş işçi, hukuka alışılmamış olarak elektronik ortamda yahut bilgisayar loglarında ferdî datalarla ilgili sorgulama yapamayacak, log kayıtlarını değiştiremeyecek yahut silemeyecek. Bu biçimde elde edilen bilgileri paylaşamayacak yahut yayın yoluyla duyuramayacak. Misyonu gereği öğrendiği yahut edindiği şahsî bilgi yahut evrakları yetkisiz bireylerle paylaşamayacak ya da basın ve yayın kuruluşlarına yahut öbür bağlantı kanallarına veremeyecek. Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapmakla misyonlu üniteler tarafından bu bahislere ait gerekli önlemler alınacak.

– Kıymetlendirme Kurulu kurulacak

Yaptırılan güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması sonucunda elde edilen bilgilerin kıymetlendirilmesi hedefiyle Kıymetlendirme Komitesi kurulacak.

Kıymetlendirme Kurulu, Cumhurbaşkanlığında İdari İşler Lideri’nin görevlendireceği bir üst kademe yöneticisinin, TBMM Başkanlığı’nda genel sekreter yardımcısının, bakanlıklarda bakan yardımcısının, öteki kamu kurum ve kuruluşlarında en üst yöneticinin görevlendireceği bir üst kademe yöneticisinin, üniversitelerde rektör yardımcısının, valiliklerde vali yardımcısının başkanlığında, teftiş/denetim, işçi ve hukuk üniteleri ile uygun görülecek başka ünitelerden birer üyenin iştirakiyle lider dahil en az 5 bireyden ve tek sayıda olacak formda oluşturulacak.

Ulusal güvenlik açısından stratejik değeri haiz ünite, proje, tesis ve hizmetlerde istihdam edilecekler hakkındaki kıymetlendirme, ilgili bakanlık ya da kamu kurumları bünyesindeki kıymetlendirme komitesince yapılacak.

Memuriyet yahut kamu vazifelerine uygunluğunun değerlendirilmesini sağlayacak yorum içermeyen olgusal datalar, güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapmakla misyonlu ünitelerce ilgili kurum ve kuruluş bünyesinde kurulan Kıymetlendirme Komitesine iletilecek.

Kıymetlendirme Kurulu, kendisine iletilen bilgilere ait objektif ve gerekçeli değerlendirmelerini yazılı olarak atamaya yetkili amire iletecek. Mahkemeler tarafından istenildiğinde bu bilgiler sunulacak.

– Görüşmelerden

Öte yandan teklifin unsurları üzerinde kelam alan HDP İstanbul Milletvekili Musa Piroğlu, yanında getirdiği kelepçeyi milletvekillerine göstererek, “Bu iktidar, bu kelepçeyi Ömer Faruk Gergerlioğlu’nun eline, koluna takarak, iptal edilmiş maddeyi tekrar gündeme getirerek ve bu ülke halklarını bir zulmün içine atarak, aslında bu kelepçeyi ne yazık ki buraya vurdu.” dedi. Piroğlu, daha sonra kelepçeyi kürsüdeki mikrofona taktı.

Meclis Başkanvekili Nimetullah Erdoğmuş, birinci kısımdaki hususların kabul edilmesinin akabinde birleşimi saat 14.00’te toplanmak üzere kapattı.