Doğuştan işitme kaybı tedavi edilebiliyor

Konya Selçuk Üniversitesi Tıp Fakültesi KBB Hastalıkları ve Baş Boyun Cerrahisi Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Bahar Çolpan, doğumsal işitme kaybı yaşayan çocuklarda işitme implantları ile işitme mahzurunun büsbütün ortadan kaldırılabildiğini belirterek, çocukların yaşıtlarıyla birlikte okula giderek, başarılı bir akademik hayat sürebildiklerini kaydetti.

Cochlear açıklamasına nazaran, işitme kayıplı çocuk hastaların birçoklarının, doğumsal işitme kayıpları nedeniyle sorun yaşadığını belirten Çolpan, Türkiye’de muvaffakiyetle yürütülen yenidoğan işitme taraması ile doğumsal sorunların tespit edilebildiğini, hastalara çabucak işitme aygıtı önerildiğini ve rehabilitasyona yönlendirildiğini kaydetti.

Aygıttan yarar görmeyen hastalarda, koklear implant operasyonu açısından hazırlıkların yapılmaya başlandığını aktaran Çolpan, uygun olan adaylara 1 yaşında bilateral koklear implant operasyonu uygulandığını kaydetti.

Doğuştan işitme kayıplı hastalardaki sorunların çoğunluğunu sensörinöral işitme kaybı oluştururken, çocukluk çağı işitme kayıplarının büyük bir kısmını orta kulak sorunlarının (seröz otitis media, akut yada kronik otitis media) meydana getirdiğini söz eden Çolpan, şunları kaydetti:

“Çocukluk çağında orta kulak sorunlarına bağlı işitme kayıplarında öncelikle medikal tedavi, bunun kâfi olmadığı durumlarda tüp tatbiki ve timpanoplasti üzere operasyonlar yapılabiliyor. Bunun yanı sıra çocukluk çağında geçirilen kızamık, kabakulak ya da başka enfeksiyonlara bağlı sensörinöral işitme kayıpları gelişebiliyor. Kaybın şiddetine nazaran işitme aygıtı ya da koklear implant operasyonu uygulanabiliyor.”

– Lisan ve konuşma gelişiminde 2-4 yaş değerli

Çolpan, çocukların konuşabilmesi, etrafı ile bağlantı kurabilmesi için sağlıklı bir halde duyması gerektiğini söz ederek, lisan ve konuşma gelişiminde bilhassa 2-4 yaşın kıymet taşıdığını kaydetti.

Çolpan, işitme ile birlikte beyindeki duyma-konuşma merkezlerindeki nöronlar ortasında ilişkilerin (nöroplasti) oluştuğunu belirten Çolpan, bu yaşlarda işitme kaybı tespit edilip rehabilite edilmezse nöroplastisitenin gerçekleşemediğini ve çocuklarda konuşma sorunu geliştiğini aktardı.

Çolpan şöyle devam etti:

“Duyma ve konuşma sorunu gelişen çocuklar, ailesi ve yaşıtları ile irtibat kurmakta zorluk çekmektedirler. Bu çocuklarımızın eğitim ve öğretim yaşantısı olumsuz etkilenecektir. Ancak erken teşhis ve tedavi ile, çocuklarımızın duyması, konuşması mümkün olup eğitim yaşantılarını olağan yaşıtlarıyla birlikte başarılı bir halde sürdürebileceklerdir.”

– Yetişkinlerde yaş en değerli etken

Yetişkinlerde işitme kayıplarının daha çok yaşa bağlı olarak geliştiğini belirten Çolpan, bilhassa 60 yaşından sonra görülme sıklığının arttığı bilgisini verdi.

Çolpan şunları kaydetti:

“Yaşın yanı sıra otoskleroz, kronik otitis media, akustik travma, ani işitme kaybı üzere kimi kulak hastalıklarına bağlı olarak daha erken yaşlarda da işitme kaybı sorunlarıyla karşılaşmaktayız. Hastamızın işitme kaybının sebebine, tipine, şiddetine nazaran tedavi biçimi değişiyor. Bundan ötürü her hastanın hastalığına nazaran medikal, cerrahi, işitme aygıtı yahut implantlar ile tedavi uygulanıyor.”

– İşitme kaybı depresyon nedeni

Prof. Dr. Bahar Çolpan, işitme kaybının, bireylerin iş ve toplumsal hayatını olumsuz etkileyen, duyma ve anlamada yaşanan sorunlar nedeniyle bireylerin kendisini izole etmesine neden olan bir sorun olduğunu belirterek, bu durumun hastalarda depresyona, anksiyeteye yol açtığını hatta demans ve Alzheimer üzere hastalıkların daha erken yaşta ortaya çıkmasına sebep olduğunu kaydetti.

Çolpan şunlara dikkati çekti:

“İşitme kayıplı hastalar bu hususlarda bilgilendirilmeli ve tedavinin değeri konusunda aydınlatılmalıdır. En büyük sorunlarımızdan birisi işitme kayıplı hastalarımızı, işitme aygıtı kullanmaları konusunda ikna etmek. Lakin olayın kıymeti yeterli bir halde izah edilir ve uygun aygıt seçimi konusunda yardımcı olunursa hastaların aygıtı kabullenmeleri daha kolay olabilmektedir.

Yetişkinlikte, tedavi edilmeyen ve çözümlenmemiş işitme kayıpları, hastalarımızın maalesef konuşmayı manaya yetilerinin giderek kaybolmasına sebep olmaktadır. İşitme kaybı başladığı periyottan itibaren işitme aygıtı kullanmayan hastaların, vakit ilerledikçe konuşmayı manaya düzeyleri düşmektedir. Bu bireyler sonradan işitme aygıtı aldıklarında ise aygıttan gereğince yarar görememekte ve bundan ötürü kullanmayı reddetmektedir.”

– İmplant ameliyatları geri ödeme kapsamında

Çolpan, işitme kaybı ileri ya da çok ileri seviyede olup, işitme aygıtından gereğince yarar görmeyen ve operasyona mani teşkil edecek bir sıhhat sorunu olmayan yetişkin hastalara koklear implant operasyonunu önerdiklerini belirterek, hastaların radyolojik ve odyolojik açıdan değerlendirildiğini ve uygun olan hastalara operasyon yapıldığını aktardı.

İmplant ameliyatı olmak isteyen hastaların, koklear implant uygulaması yapılan merkezlerdeki KBB tabiplerine başvurmaları gerektiğini belirten Çolpan, KBB muayenesinden sonra, odyolojik testleri yapılan hastaların, radyolojik tetkiklerinin değerlendirildiğini kaydetti.

Akabinde lisan ve konuşma düzeylerinin tespit edildiğini söz eden Çolpan, şöyle devam etti:

“Hastanın implant için uygun olup olmadığı kurul tarafından değerlendirildikten sonra hastaya bilgi veriliyor. Bilateral ileri derecede işitme kaybı olan ve aygıttan yarar görmeyen 4 yaşından küçük çocuklarımızın odyolojik ve radyolojik olarak rastgele bir pürüzü yoksa ve durumu SUT kriterlerine uygun ise bilateral koklear implant devletimiz tarafından karşılanmaktadır. 4 yaşından büyük bilateral ileri derecede işitme kayıplı ve aygıttan yarar görmeyen hastalarımızın ise odyolojik ve radyolojik değerlendirmeleri ile lisan konuşma düzeyleri uygun ise tek kulak koklear implantını devletimiz ödemektedir.”