Danıştay, 2577’nin 10 ve 11. unsurlarındaki dava açma müddetlerini yorumladı

2577 sayılı Kanunun 10 ve 11. hususlarında iki farklı durum düzenlenmiş ve dava açma müddetleri tespit edilmiştir.

Danıştay İdari Dava Daireleri Heyeti, mukavelesini fesih ettikten sonra kontratlı er durumlarına geçen kililerin açtığı davada, dava açma mühletlerine ait olarak şu değerlendirmeyi yapmıştır:

“2577 sayılı Kanun’un 7. hususunda; bir idari sürece karşı dava açma müddetinin sürecin bildirisinden itibaren altmış gün olduğu belirtilerek genel dava açma mühleti düzenlenmiş, 10. unsurunda; ilgililerin haklarında şimdi idari davaya husus olabilecek bir süreç yokken o sürecin tesis edilmesi maksadıyla yönetime yaptıkları müracaat üzerine yönetimin sessiz kalması halinde oluşan zımni ret sürecine hukuksal kıymet atfedilerek bu süreç üzerine dava açma müddetine ait yöntemler özel olarak kurala bağlanmıştır.

Anılan Kanun’un 11. unsurunda ise; daha evvel yönetim tarafından tesis edilmiş, hakkında idari davaya mevzu olabilecek bir süreç bulunan ilgililer için dava açmadan evvel, dava açma mühleti içinde kullanılabilecek özel bir hak öngörülerek, yönetime başvurarak sürecin, kaldırılması, geri alınması, değiştirilmesi yahut yeni bir süreç yapılması isteminde bulunması ve bu istemlerin reddi üzerine açılacak davanın müddetinin hesaplanması hususu ayrıyeten karara bağlanmıştır.”

İŞTE DANIŞTAY İDDK’NIN KARARI

Müracaata bahis olan kararlardaki tersliğin temelini, davacıların, mukaveleleri feshedildikten sonra kontratlı er olarak misyon yaptıkları mühletlere ait özlük haklarının ödenmesi istemiyle yaptıkları müracaatların reddi üzerine açılan davalarda dava açma müddetlerinin 2577 sayılı İdari Yargılama Yolu Kanunu’nun 10. unsuru kapsamında mı 11. unsuru kapsamında mı değerlendirileceği hususu oluşturmaktadır.

Karşıtlığın giderilmesi istemine bahis bu davalarda, 2577 sayılı Kanun’un dava açma mühletine ait hangi hususunun uygulanması gerektiğinin belirlenebilmesi için öncelikle yönetime yapılan müracaatların niteliğinin tespiti gerekmektedir.

2577 sayılı Kanun’un 7. hususunda; bir idari sürece karşı dava açma mühletinin sürecin bildirisinden itibaren altmış gün olduğu belirtilerek genel dava açma mühleti düzenlenmiş, 10. unsurunda; ilgililerin haklarında şimdi idari davaya husus olabilecek bir süreç yokken o sürecin tesis edilmesi gayesiyle yönetime yaptıkları müracaat üzerine yönetimin sessiz kalması halinde oluşan zımni ret sürecine hukuksal paha atfedilerek bu süreç üzerine dava açma mühletine ait yordamlar özel olarak kurala bağlanmıştır.

Anılan Kanun’un 11. hususunda ise; daha evvel yönetim tarafından tesis edilmiş, hakkında idari davaya mevzu olabilecek bir süreç bulunan ilgililer için dava açmadan evvel, dava açma mühleti içinde kullanılabilecek özel bir hak öngörülerek, yönetime başvurarak sürecin, kaldırılması, geri alınması, değiştirilmesi yahut yeni bir süreç yapılması isteminde bulunması ve bu istemlerin reddi üzerine açılacak davanın müddetinin hesaplanması hususu ayrıyeten karara bağlanmıştır.

Hasebiyle, kanun koyucu tarafından 2577 sayılı Kanun’un 10. unsurunda yönetimin şimdi iradesini ortaya koymadığı bir mevzuda sessiz kalması, 11. unsurunda ise, tesis edilen bir idari süreç, iptal davasına bahis edilmeden evvel başvurulabilecek bir yol düzenlenmiş, genel dava açma mühletinin uygulanması manasında farklılık arz eden özel kurallara yer verilmiştir.

Uyuşmazlık konusu olaylara bakıldığında, 6191 sayılı Kontratlı Erbaş ve Er Kanunu’nun 7. hususunun 5. fıkrasında, kendi kusurları olmaksızın yahut birinci mukavelesini veya müteakip mukavele mühletini bitirmesinden ötürü Türk Silahlı Kuvvetlerinden ayrılan kontratlı erbaş ve erlere, unsurda belirtilen fiyatta ödeme yapılacağının karar altına alındığı, Kara Kuvvetleri Komutanlığında kontratlı er olarak vazife yapmakta iken başarılı oldukları imtihan sonucunda Jandarma Genel Komutanlığı/Sahil Güvenlik Komutanlığına atanan kontratlarının feshedildiği ve davacılar tarafından 6191 saylı Kanun’un anılan hususu uyarınca özlük haklarının ödenmesi istemiyle davalı yönetime başvurulduğu, bu müracaatların reddi üzerine işbu davaların açıldığı anlaşılmaktadır.

Somut olaylarda, uzman onbaşı/erbaş olarak atanan davacılar hakkında 6191 sayılı Kanun’un 7. unsurunun 5. fıkrası kapsamında şimdi tesis edilmiş bir süreç bulunmadığı, yapılan müracaatlar ile davalı Ulusal Savunma Bakanlığından bu mevzuda bir süreç tesis etmesinin talep edildiği ve yönetimin talebe yanıt vermemek suretiyle zımnen ya da talebi reddedip açıkça iradesini ortaya koyarak davacılar hakkında idari davaya husus olabilecek süreç tesis ettiği görülmektedir.

Bu durumda, üstte da metnine yer verildiği üzere davacıların bu müracaatlarının mevcut bir sürecin kaldırılması, geri alınması yahut değiştirilmesi istemini içermediği, 2577 sayılı Kanun’un 10. unsuru kapsamında haklarında idari süreç tesisine yönelik müracaatlar olduğu görüldüğünden, dava açma mühletinin de bu unsurda yer alan yol ve temellere nazaran kıymetlendirilmesi gerekmektedir.

Bu haliyle, 2577 sayılı Kanun’un 10. hususu kapsamında davalı yönetime yapılan müracaatların reddi süreçlerinin bildirimi üzerine anılan unsurda öngörülen altmış günlük mühlet içinde açılan işbu davaların müddetinde olduğu, Yönetim Mahkemelerince işin aslının incelenmesi gerektiği sonucuna varılmaktadır.

Ayrıyeten, yapılacak yargılamalar sonucunda davacıların, 6191 sayılı Kanun’un 7. hususunun 5. fıkrası kapsamında olup olmadıklarının ortaya konulacağı, bu haliyle davacılar için şimdi tahakkuk etmemiş bir alacak bulunduğu dikkate alındığında, bu alacağın mülkiyet hakkı kapsamında olduğundan ve genel vakit aşımı müddetinde talep edilebileceğinden kelam etmek mümkün değildir.

Bu durumda, davacıların kontratlı er olarak misyon yaptıkları mühlet için özlük haklarının ödenmesi istemlerinin reddine ait süreçlerin iptali istemiyle açılan davaların mühlet aşımı nedeniyle reddine ait Mahkeme kararlarında tüzel isabet bulunmamaktadır

Kararın tam metni için tıklayınız.