Çip krizine tahlil: Yerli otoya yerli çip

Başta otomotiv olmak üzere birçok bölümde üretimin durmasına ve büyük ekonomik kayba neden olan çip krizi büyürken, gözler Türkiye’deki çip üretimine çevrildi. Bu hususta üretim üssü pozisyonundaki TÜBİTAK BİLGEM bünyesindeki Ulusal Elektronik ve Kriptoloji Araştırma Enstitüsü (UEKAE), Yarı İletken Teknolojileri Araştırma Laboratuvarı’nda (YİTAL) hummalı bir çalışma yürütülüyor.

SABAH, alanında en yeterli 55 mühendis ve 25 teknisyenin, gece-gündüz çalışarak Türk savunma endüstrinin mikroçip muhtaçlığının kıymetli bir kısmının karşılandığı stratejik üsse girdi. Çipin hem tasarımı hem de üretiminin yapıldığı merkezde, başta Roketsan olmak üzere, Aselsan ve TÜBİTAK Sage’ye üretim yapılıyor.

Türkiye’nin arabası TOGG için de üretim yapabilecek yetkinliğe sahip olduklarını söyleyen YİTAL Sorumlusu Dr. Aziz Ulvi Çalışkan, “Bu bahiste hazırlık devrindeyiz, yakında onların kapısını çalacağız” diyor. UEKAE Enstitü Müdürü Erdal Bayram ise “Algoritmasından, çipine kadar tüm bilgi güvenliği bileşenlerini kendisi tasarlayıp üreten ülke sayısı 5-6’yı geçmez. Biz de bunlardan biriyiz” diyerek bu alandaki yetkinliğimize dikkat çekti.

TÜRKİYE DEVLER ORTASINDA

Dev otomotiv firmalarının üretimini durdurmasına neden olan krizin boyutları her geçen gün büyürken, başta elektronik, savunma ve otomotiv olmak üzere birçok eserin beyni pozisyonundaki bu küçücük parçayı üreten ülkeler global rekabette güç kazandı. Dünyada tüm pazarının yüzde 90’ını oluşturan silisyum teknolojisi ile mikroçip üretiminin yapıldığı YİTAL’de bilim insanları günde iki vardiya yaparak yeni teknolojiler üzerinde çalışıyor.

UEKAE Enstitü Müdürü Erdal Bayram, hala savunma sanayine yönelik mikroçip üretimini diğer bölümlere de adapte edecek yetkinlikte olduklarını söylüyor. Bu kesimlerden biri de yaşadığı çip ıstırabı ile gündeme damga vuran otomotiv.

TOGG İLE ÇALIŞMAYA HAZIRIZ

Kendi aracını üretmek için gün sayan Türkiye’nin Araba’yı TOGG’da yerli ve ulusal imkanlarla üretilen çiplerin kullanılmasının mümkün olduğunu söyleyen Dr. Çalışkan, “Otomobil bölümünde pildeki gücü, tekerleklere aktaran güç denetim sistemi var. Bunlar çok kritik gereçler. Epey yetenekli olduğumuz bu hususta kıymetli tahlillerimiz var ve gerekli teknolojiye sahibiz” dedi.

Hazırlıklarının sürdüğünü söyleyen Çalışkan, “Onların kapısını da yakında çalacağız. TOGG’un da bize yönelmesi lazım, gereksinimlerini anlatıp bizi şekillendirmeleri lazım” diye konuştu. YİTAL’de konfeksiyon değil, terzi işi üretim yapıldığını söyleyen Erdal Bayram ise, “Siparişe nazaran üretim yapıyoruz. TOGG için de birebiri olabilir” dedi.

İHRACAT İÇİN TEMASLAR SÜRÜYOR

KELAM konusu eserlerin şimdi ihracatı yapılmıyor. Vakit zaman bu hususta çeşitli talepler aldıklarını söyleyen Erdal Bayram, şu bilgileri verdi: “Suudi Arabistan, Pakistan, Tayvan üzere ülkelerle de görüşüldü. Lakin birinci etapta biz kendi savunma endüstrimize odaklandık. Zira onlara özel tasarım yapmamız lazım. Bizim var olan tasarılarımızı verme talihimiz yok. Eserlerimizi dolaylı yoldan duyanlar kapımızı çalıyor. Rafta hazır bekleyen eser üretmiyoruz. Maksada yönelik, özel tasarım ve üretimler yapıyoruz.”

JAPONYA’DAN GELDİ LABORATUVARA GİRDİ

Çalışanlarının tamamının Türk olduğu bilgisini veren Erdal Bayram, “Hatta çoğunluğu bütün eğitimini Türkiye’de almış. Avrupa ve Amerika’dan gelip burada çalışan bilim insanları var ortamızda. En son doktorasını yarı iletken dalında yapan bir arkadaşımız Japonya’dan geldi ve ortamıza katıldı. Yeni iştiraklere da açığız. Türkiye’ye yönelik eğilim arttı. Bu artışa paralel olarak biz de ortamıza iştirakler bekliyoruz” dedi. Laboratuvarın iki vardiya çalıştığını söyleyen Çalışkan ise, “Ağırlıklı olarak gençlerin çalıştığı laboratuvarımız gece 23.00’a kadar açık” dedi.

YERLİ VE ULUSAL ÜRETİM ÜSSÜ

1.000 metrekaresi ‘clean room (temiz alan) toplam 2.500 metrekare alan üzerine şurası YİTAL’de yerli savuna sanayine yönelik mikroçip üretimi yapılıyor. Şirketin en büyük müşterisi ise Roketsan. Laboratuvarda ayrıyeten Aselsan ve TÜBİTAK Sage için de üretim yapılıyor. Son yıllarda geniş alanda kullanılan fotodedektör üretimi yaptıklarını söyleyen Dr. Çalışkan, “9 farklı fotodedektör eserimiz var. Yüklü olarak Roketsan için İHA, helikopter ve uçaklarda kullandığı lazer arayıcı başlıklarda lazer işaretlemeyle çalışan mühimmatların dedektörlerini üretiyoruz.

Üretim faaliyetlerimize ek olarak yeni teknoloji geliştirmeye odaklandık” dedi. Yurtdışından hiçbir teknoloji dayanağı almadan yerli ve ulusal imkanlarla üretim yaptıklarını vurgulayan Çalışkan, şunları kaydetti: “Savunma Sanayi Başkanlığı ile yürüttüğümüz silisyum germanyum teknolojisi ile ilgili çalışmaları tamamladığımızda bu alandaki öteki firmalarla da çalışacağımızı kıymetlendiriyoruz. Biz yurtdışından temin edilmemesi gereken ya da temini güç olan eserlere odaklanmış durumdayız.”

FABRİKA ÜRETİMİNE GEÇMEK KOŞUL

YENİ teknolojileri geliştirmeye odaklandıklarını söyleyen Çalışkan, “Sayısal ve analog devrelerin birlikte üretildiği yüksek frekanslı devrelerin teknolojisini geliştirdik. Artık deneme üretimlerini yapıyoruz” dedi. Gelişmiş iktisatların yarı iletken bölümüne de sahip olduklarını söyleyen Çalışkan, şunları kaydetti: “Bizim de ülke olarak güçlü bir iletken dalına gereksinimimiz var.

Bu nedenle sahip olduğumuz yarı iletken laboratuvarını fabrikaya çevirmemiz gerekiyor. Pazara verecek yüksek sayıda eserimizin olması lazım. Bunun için vakit zaman özel dalla temaslarımız oldu lakin sonuç alamadık. Dünya artık akıllı kart teknolojisi ile kağıttan çipe geçiyor. Bu alanı aksatırsak önemli badireler yaşarız. Bu akıllı kartların Türkiye’de basılması gerekir. Yurtdışından temini hem güvenlik hem de sürdürülebilirlik açısından büyük problem. Buraya çok büyük yatırım gerektiriyor. Bunu özel kesimin kesinlikle yapması gerekiyor. Önümüzdeki 10 yılda çok şey değişecek. Bunu yapmazsak çok geride kalacağız. Akıllandırma işi ve güvenliğin kesinlikle mahallî bölüm tarafından yapılması gerekiyor.”