Birebir fiilden ötürü birden fazla disiplin ceza verilebilir mi?

Dava, aile tabibi olarak vazife yapan davacının, nöbetçi olduğu halde vazife yerinde bulunmadığından bahisle toplam 48 ihtar puanı ile tecziyesine ait sürece karşı yapmış olduğu itirazın reddine dair sürecin iptali istemiyle açılmıştır.

Birinci derece mahkemesi, vazifesi başında bulunmaması sebebiyle ihlal ettiğinin tüm evrak içeriğinden kuşkudan uzak olarak anlaşıldığı, davacı tarafından nöbet programının hukuka alışılmamış olarak oluşturulduğu ileri sürülmüş ise de bu konuda açmış olduğu bir dava yahut itirazının da kelam konusu olmaması sebebiyle bu yoldaki tezine prestij edilemediğinden, tesis edilen dava konusu sürecin hukuka karşıt olmadığı gerekçesiyle davanın reddine hükmetmiştir.

Danıştay bu kararı aşağıdaki münasebet ile bozmuştur:

Hakkında yapılan soruşturma sonucunda davacının sabit görülen hareketinin, yönetmelik eki cetveldeki birden fazla maddeyi ihlal ettiği kanaatine varılmış ise de, üstte bahsedilen prensip yeterince, davacıya birden fazla disiplin cezası vermek yerine bunlardan en ağır olan disiplin cezasının verilmesi gerekirken, davacı hakkında toplamda 48 ihtar puanı cezası verilmesine ait dava konusu süreçte ve davanın reddi yolundaki Yönetim mahkemesi kararında hukuka uyarlık bulunmamaktadır.

T.C. DANIŞTAY İKİNCİ DAİRE

Temel : 2016/4240

Karar : 2020/2114

Tarih : 07.07.2020

Temyiz Eden (Davacı): …

Vekili: Av. …

Karşı Taraf (Davalı): Gaziantep Valiliği

Vekili: Av. …

İstemin Konusu: Gaziantep 2. Yönetim Mahkemesince verilen 04/03/2015 günlü, E:2014/855, K:2015/203 sayılı kararın, dilekçede yazılı nedenlerle, 2577 sayılı İdari Yargılama Yordamı Kanunu’nun 49. hususu uyarınca temyizen incelenerek bozulması isteminden ibarettir.

Yargılama Süreci:

Dava Konusu İstem: Dava, aile doktoru olarak vazife yapan davacının, Gaziantep ili, Yavuzeli ilçesi Aile Sıhhati Merkezinde vazife yaptığı periyotta, 15/08/2013 tarihinde nöbetçi olduğu halde misyon yerinde bulunmadığından bahisle 48 ihtar puanı ile tecziyesine ait sürece karşı yapmış olduğu itirazın reddine dair 14/08/2014 günlü, 7449 sayılı sürecin iptali istemiyle açılmıştır.

Birinci Derece Mahkemesi Kararının Özeti:

Gaziantep 2. Yönetim Mahkemesinin temyize mevzu kararıyla; olayda, 15/08/2013 tarihinde akrep sokması sebebiyle yakınları tarafından Yavuzeli Aile Sıhhati Merkezine çocuk …’nın acil hadise olarak getirildiği, davacı hekimin nöbetçi olmasına karşın vazifesi başında bulunmaması sebebiyle nöbetçi hemşire tarafından 112 Acil Servise haber verilerek hastanın, Gaziantep Çocuk Hastanesine şevkinin sağlandığı fakat ağır bakımda ölmesi sonucunda; davacının Hasta Hakları Yönetmeliği, Tıbbi Deontoloji Nizamnamesi ve Aile Hekimliği Uygulama Yönetmeliği kararlarını, vazifesi başında bulunmaması sebebiyle ihlal ettiğinin tüm evrak içeriğinden kuşkudan uzak olarak anlaşıldığı, davacı tarafından nöbet programının hukuka muhalif olarak oluşturulduğu ileri sürülmüş ise de bu konuda açmış olduğu bir dava yahut itirazının da kelam konusu olmaması sebebiyle bu yoldaki savına prestij edilemediğinden, tesis edilen dava konusu sürecin hukuka muhalif olmadığı gerekçesiyle davanın reddine hükmedilmiştir.

Temyiz Edenin Savları:

Davacı tarafından; 15/08/2013 tarihinde icap nöbetçisi olduğu, icap nöbetinin muhtaçlık duyulduğunda davet üzerine yerine getirilen bir nöbet vazifesi olduğu, anılan tarihte çağrılmadığı, nöbet vazifesine gelmeme fiilinin karşılığının mevzuatta 5 ihtar puanı cezası olmasına karşın 48 ihtar puanı cezası verilmesinin hukuka ters olduğu, çocuk hasta için akrep serumunun, aile sıhhati merkezinde değil hastane şartlarında uygulanma imkanının bulunduğu ileri sürülerek, Yönetim Mahkemesi kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

Karşı Tarafın Karşılığı: Yanıt verilmemiştir.

Danıştay Tetkik Hakimi: Betül Sultan Yahyalı

Kanısı: Mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ İSMİNE

Karar veren Danıştay İkinci Dairesi’nce; Danıştay Beşinci Dairesi tarafından, Danıştay Başkanlık Şurasının 01/08/2016 günlü, K:2016/32 sayılı kararının “Ortak Hükümler” kısmının 1. fıkrası uyarınca, ayrıyeten bir gönderme kararı verilmeksizin Dairemize iletilen belgede; 19/12/2019 günlü orta kararı karşılığının geldiği görülerek Tetkik Yargıcının açıklamaları dinlendikten ve belgedeki dokümanlar incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İnceleme ve Münasebet:

Maddi Olay:

15/08/2013 tarihinde, akrep sokması sebebiyle yakınları tarafından, Gaziantep ili, Yavuzeli Aile Sıhhati Merkezine acil olay olarak getirildikten sonra nöbetçi hemşire tarafından 112 Acil Servise haber verilerek, Gaziantep Çocuk Hastanesine sevkedilen çocuk hastanın, ağır bakımda ölmesi olayında, aile doktoru olan davacı hakkında, nöbetçi olmasına karşın vazifesi başında bulunmaması sebebiyle inceleme başlatılmıştır.

07/05/2014 tarihinde başlayıp, 03/07/2014 tarihinde bitirilen inceleme sonucunda düzenlenen raporda yer alan kanaate binaen davacının toplamda 48 ihtar puanı ile cezalandırıldığı, bu sürece karşı yaptığı itirazın 14/08/2014 günlü, 7449 sayılı süreç ile reddine karar verilmesi üzerine temyizen bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmıştır.

İlgili Mevzuat:

30/12/2010 günlü, 27801 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Aile Hekimliği Uygulaması Kapsamında Sıhhat Bakanlığınca Çalıştırılan İşçiye Yapılacak Ödemeler ile Kontrat Tarz ve Temelleri Hakkında Yönetmeliğin (Yönetmeliğin ismi 16/04/2015 günlü, 29328 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yönetmelikle, Aile Hekimliği Ödeme ve Kontrat Yönetmeliği formunda değiştirilmiştir.) “Sözleşmenin ihtaren sona erdirilmesi” başlıklı 14. unsurunun, dava konusu ihtar puanının verilmesine destek oluşturan fiilin işlendiği tarih prestijiyle yürürlükte olan halinde;

“(1) Ek (2)’de yer alan fiilleri işleyen mukaveleyle çalıştırılan aile doktorlarına ve ilgili durumlarda aile sıhhati elemanlarına, tespitin mülki yönetim amirleri ve vilayet sıhhat müdürleri yahut bunların görevlendireceği personelce yapılması halinde vali yardımcısı tarafından, tespitin Bakanlık tarafından yapılması halinde Bakanlıkça, fiillerine karşılık gelen ihtar puanları uygulanmak suretiyle direkt yazılı ihtar yapılır. Bakanlıkça yapılan ihtarlar, süreç yapılmak üzere ilgili valiliğe bildirilir.

(2) İlgili aile doktoru ve aile sıhhati elemanı, vali yardımcısının verdiği ihtara karşı, bildiri tarihinden itibaren yedi gün içinde valiye, Bakanlığın verdiği ihtarlara karşı ise müsteşara itirazda bulunabilir. İtiraz mercileri otuz gün içinde itirazı inceleyerek karara bağlar ve kararı ilgilisine yazılı olarak bildirir.

(3) Bir kontrat periyodu içinde, verilen ihtar puanlarının yüz puana ulaşması halinde mukavele, ilgili vali tarafından sona erdirilir.

(4) Mukaveleleri ihtaren sona erdirilen aile tabibi ve aile sıhhati elemanları, bir yıl mühletle yine mukavele imzalamak üzere talepte bulunamaz.

(5) Bir mukavele devri içinde ihtar puanlarının yüz puana ulaştığının, kontrat devri sona erdikten sonra tespit edilmesi halinde, tespit tarihinde geçerli olan kontrat sona erdirilir.

(6) İhtarı gerektiren fiilin işlendiğinin öğrenildiği tarihten itibaren en geç iki ay içinde gerekli süreç başlatılır. En geç iki ay içinde gerekli süreçlerin başlatılmaması, gerekli süreçlerin altı ay içinde sonuçlandırılmaması yahut ihtarı gerektiren fiillerin işlendiği tarihten itibaren iki yıl içinde ihtar verilmemesi halinde, ihtar verme ve devamında mukaveleyi sona erdirme yetkisi zamanaşımına uğrar.” kararları düzenlenmiş, birebir Yönetmeliğin “Aile Hekimliği Uygulamasında Uygulanacak İhtar Puanı Cetveli” başlıklı Ek-2 cetvelinde ise; “Mesleki ve etik kurallar bakımından Tıbbi Deontoloji Nizamnamesine uymamak” fiili 20 ihtar puanı, “Mevzuatla verilen öteki vazifeleri yapmamak” fiili 5 ihtar puanı, “Çalışma Saatleri Planına Uymamak” fiili 3 ihtar puanı, “İlgili mevzuat kararlarınca hasta haklarına ve hasta mahremiyetine uymamak” fiili ise 20 ihtar puanı cezasını gerektirdiği karar altına alınmıştır.

Hukuksal Kıymetlendirme:

Üniversal bir hukuk kurak olan “Ne Bis İn İdem (Aynı fiilden ötürü birden fazla ceza verilmez)” prensibi, disiplin hukukunda da uygulanması gereken genel bir prensip olup, bu unsur uyarınca konusu hata teşkil eden bir fiile tek bir bir ceza tayin edilmek, şayet bir fiil ile kanun yahut kanunların değişik kararları ihlal edilmişse, bu durumda en ağır cezayı gerektiren kanun kararı uygulanmalıdır.

Üstte aktarılan mevzuat kararları ve unsurlar çerçevesinde yapılan değerlendirmede; hakkında yapılan soruşturma sonucunda davacının sabit görülen aksiyonunun, yönetmelik eki cetveldeki birden fazla maddeyi ihlal ettiği kanaatine varılmış ise de, üstte bahsedilen prensip yeterince, davacıya birden fazla disiplin cezası vermek yerine bunlardan en ağır olan disiplin cezasının verilmesi gerekirken, davacı hakkında toplamda 48 ihtar puanı cezası verilmesine ait dava konusu süreçte ve davanın reddi yolundaki Yönetim mahkemesi kararında hukuka uyarlık bulunmamaktadır.

Karar Sonucu:

Açıklanan nedenlerle;

1. Davacının temyiz isteminin kabulüne,

2. Gaziantep 2. Yönetim Mahkemesince verilen 04/03/2015 günlü, E:2014/855, K:2015/203 sayılı kararın, 2577 sayılı İdari Yargılama Yöntemi Kanunu’nun temyize mevzu kararın verildiği tarih prestijiyle yürürlükte olan haliyle 49. unsurunun 1 /b fıkrası uyarınca bozulmasına,

3. Birebir unsurun 3622 sayılı Yasa ile değişik 3. fıkrası uyarınca, tekrar bir karar verilmek üzere evrakın ismi geçen Yönetim Mahkemesi’ne gönderilmesine,

4. 2577 sayılı Kanun’un (Geçici 8. unsuru uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. hususunun 1. fıkrası uyarınca bu kararın bildirim tarihini izleyen günden itibaren onbeş (15) gün içinde Danıştay’da karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 07.07.2020 tarihinde asılda oybirliği, münasebette oyçokluğuyla karar verildi.

MÜNASEBETTE KARŞI OY

Dava belgesinin incelenmesinden; davalı idarece davacıya işlediği fiil nedeniyle verilen birden fazla ihtar puanı cezasının tek bir süreçle tesis edildiği anlaşılmaktadır.

Lakin, dava konusu süreçte yer alan ihtar puanı cezalarının, birebir tarihte işlenen lakin Yönetmeliğin farklı kararlarını ihlal etmesi nedeniyle verilmiş oldukları dikkate alındığında, anılan cezaların birbirinden bağımsız cezalar niteliğinde olduğu açıktır.

Bunun sonucu olarak, davacıya verilen her bir ihtar puanı cezasının idarece farklı bir süreç halinde tesis edilmesi gerekmekte olup; bu konu, her sürecin yargısal kontrolünün, o sürece has olarak gerçekleştirilmesine de imkan sağlayacaktır.

Bir öteki anlatımla, davacıya verilmiş olan birden fazla ihtar puanı cezasının “tek bir işlem” biçiminde tesis edilmesi, bu sürecin yargısal kontrolünün aktif bir biçimde gerçekleştirilmesini güçleştirebilecektir. Ayrıyeten, tek bir sürece husus edilen ihtar puanı cezasının sayısının artmasıyla birlikte, değinilen sorunun daha da ön plana çıkacağı açıktır.

Bu çerçevede, tek bir süreçte yer alan ihtar puanı cezalarının kiminin, bu cezayı veren makamın yetkisiz olması; kiminin, soruşturma yahut ceza verme vakit aşımına uğraması; kiminin, adabına uygun bir soruşturma yapılmaksızın verilmiş olması; kiminin ise, işin temeli istikametinden hukuka alışılmamış olabilecekleri hususu gözönünde bulundurulduğunda; bu cezalara yönelik yargısal kontrolün, başka farklı tesis edilmiş süreçlere bahis cezalara oranla daha güç gerçekleştirileceği tartışmasızdır.

Öte yandan, bu durumun; Yönetim Mahkemesini, tıpkı tarih ve sayı ile tesis edilmiş olan tek bir sürecin her bir cezaya ait kısmı tarafından farklı ayrı karar kurmak zorunda bırakacağı ve bunun sonucu olarak, kararın hüküm fıkrasında yer verilmesi gereken yargılama masraflarının hesaplanması istikametinden de sıkıntılara yol açabileceği gözardı edilmemelidir.

Dava konusu ihtar puanı cezasını içeren süreçlerin hukuka uygun olup olmadığının farklı ayrı incelenmesi gerekir ve süreçlerden biri oburunun sonucu olmadığı üzere, biri hakkında ulaşılacak yargının başkasını etkilemesi de kelam konusu olmadığından, cezaların, başka ayrı süreçlerin konusu olması gerektiği açıktır.

Tüm bu konular birlikte değerlendirildiğinde; davalı idarece, her bir cezanın farklı türel destekleri olduğu gözardı edilmek suretiyle, davacıya verilen tüm ihtar puanı cezalarının tek bir süreç formunda tesis edilmesinde hukuka uyarlık görülmemiştir.

Açıklanan nedenlerle, Yönetim Mahkemesince, davacıya verilen birden çok ihtar puanı cezasını içeren tek bir süreç temel alınmak suretiyle yapılan yargılama sonucunda verilen kararda türel isabet görülmediğinden, kararın belirtilen münasebetle bozulması gerektiği görüşüyle çoğunluk kararına münasebeti tarafından katılmıyorum.