800 yıllık Ulu Mescit’te sarsıntının yaraları sarılıyor

Zelzelede hasar gören ve ibadete kapatılan Büyük Selçuklu mescitlerinin Anadolu’daki tek örneği Ulu Cami, Malatya Vakıflar Bölge Müdürlüğünce restore ediliyor.

Bölge Müdürü Kenan Doğan, AA muhabirine, zelzelede birçok kültür varlığının ziyan gördüğünü, Ulu Cami’nin kışlık kısmındaki tonozlarında çatlaklar ile kemer taşlarında oynamaların kelam konusu olduğunu, bu hasarlarla ilgili raporların hazırlandığını anlattı.

Artçı sarsıntılara karşı tedbir için kemerlerin ahşaplarla desteklendiğini, tonozlardaki çatlakların boyutunu görmek için sıva raspalarının yapıldığını belirten Doğan, Aksaray Üniversitesi İnşaat Kısmı Başkanlığından 3 profesörün Ulu Cami ile ilgili teklif raporu hazırladığını, bu doğrultuda projeyi tamamlattıklarını kaydetti.

Sivas Kültür Varlıklarını Muhafaza Şurasının projeyi onaylamasının akabinde 5 Mart’ta cet yadigarı mescitte tamirat için çalışmaların başladığını aktaran Doğan, şöyle devam etti:

“Üst örtüdeki kurşunlar sökülerek bakılacak, inşallah daha farklı bir hasar kelam konusu değildir. Bu yıl sonu prestijiyle bitirmeyi düşünüyoruz. Şu an sıva raspaları yapılıyor, yerler sökülüyor. Üst örtü sökülünce hasar tam ortaya çıkacak. Şu an tonozlara çürütme formülüyle dikiş atılacak. Yapının şu an 3 kapısı var, güneydeki kapının vakitle kapatıldığı kaynaklarda yazıyor. Sıva raspasında özgününde bunu gösteren ögeler varsa yapının orjinal hüviyetine kavuşması için çalışmalarda gerekli revizeleri yapacağız.”

“Mihrabında Sultan Abdülhamit Han’ın tuğrası da var”

Caminin kaynaklara nazaran 1224 yılında yapıldığına değinen Doğan, “Yaklaşık 8 asırdır ayakta olan bir yapı, tahminen yüzlerce, binlerce sarsıntıya şahitlik etmiş. Memlüklüler periyodunda 1247-1274’te büyük tamirler geçiriyor, kışlık yerin eklenmesi üzere. Cami 1893 sarsıntısında büyük hasar görmüş devrin padişahı Sultan Abdülhamit Han yardım gönderiyor ve tamiratı yapılıyor. Mihrabında Sultan Abdülhamit Han’ın tuğrası da var. Mihrap Abdülhamit Han’ın periyodunda dizayn ediliyor.” diye konuştu.

Doğan, tarihi caminin 1962, 1980 ve 2005 yıllarında derz dolgusu, doğramaların değişmesi üzere kısmi tamirler gördüğünü hatırlattı.

Yapının tarihi ve mimari açıdan çok kıymet taşıdığına ve gelecek jenerasyonlara aktarılması gereken ecdat yadigarı eser olduğuna işaret eden Doğan, “Selçuklu Sultanı Alaaddin Keykubat devrinde yapılmış, 8 asırlık geçmişe sahip camimiz 4 eyvanı planıyla İran’daki Büyük Selçuklu mimarisinin Anadolu’daki birinci ve tek örneği. Bu manada ehemmiyet arz eden camimiz, Büyük Selçuklular İran’da birçok yapı yapmış lakin Anadolu’da o plan şemasını uyguladıkları tek yapı. Tuğla ve çini işçiliğiyle dikkati çeken bir yapı. Çiniler, desen ve motifler sağlam formda görsellerini sunuyor.” sözlerini kullandı.

Tamir kapsamına yapının derzlerinin açılmaya başladığını anlatan Doğan, şunları söyledi:

“Duvarların güçlenmesi için enjeksiyon uygulaması yapacağız ve duvarların içerisinde oluşan boşluklar doldurulacak. Tonozlarda çürütme tekniğiyle dikiş yapılacak. Üst yapıdaki kurşunları kaldırıp yenileyeceğiz. Avluyla yapı bütün halinde, süreç içerisinde soğuk olmasın diye alüminyum doğramayla ortası kapatılmış, bunu kaldıracağız. Açılır kapanır sistem yaparak cami ile avluyu bütün hale getireceğiz. Eski kayıtlarda avluda havuz olduğu görünüyor, hafriyat yaparak izlerine bakacağız. Tahminen havuzu yine yapacağız.”