Yönetmelik değişti, ikinci ‘Dipsiz Göl’ olayı engellendi

Çaybaşı ilçesi İlküvez Mahallesi’nde Cuma Deresi üzerinde yer alan tabiat olağanüstüsü Aşıklı Şelalesi gölünde define olduğunu öne süren B.B., hazırlattığı 51 sayfalık define arama faaliyeti proje tanıtım belgesi ile Ordu Valiliği ile Vilayet Kültür ve Turizm Müdürlüğü’ne başvurdu. Define araması sırasında dere yatağında suyun akış tarafının 50 metre uzaklıktaki değirmene yönlendirileceği, göle su akışının doğal taşlarla yapılacak bentle kesileceği, kırıcı ekskavatör kullanılarak göl tabanının kazılacağına yer verildi. Gölün en derin noktasının yaklaşık 1 metre olduğu belirtilen evrakta akışın kesilmesinin akabinde gölde kalacak suyun dalgıç pompa ile dere yatağına verileceği ve 50 metrekare alanda, 5 işçinin 15 gün boyunca arama yapacağı belirtildi.

DEĞERLİ FLORA VE FAUNA ÇEŞİTLERİ YOKMUŞ

Define arama faaliyeti proje tanıtım belgesinde şelale alanında hassas ya da değerli flora ve fauna tipleri bulunmadığı belirtilirken, mümkün Milletlerarası Bern Sözleşmesi’ne nazaran muhafaza altına alınan tiplerin muhafaza kriterlerine uyulacağı taahhüt edildi. Alanda ve yakın etrafta bulunması olası tiplerin özel habitatlara gereksinim göstermeyen ve Türkiye’nin çabucak her yerinde rastlanabilen tipler olduğu tez edilen evrakta faaliyet alanındaki hayvanların birebir ekolojik şartları gösteren öbür bölgelerde de mevcut olması ve bu çeşitlerin ekosistemde şu an için rastgele bir tehlike sinyali vermiyor olmasının faaliyetinin işletilmesine bir mani oluşturmayacağına yer verildi. Proje alanı etrafında saptanan mevcut fauna ve flora cinsleri içerisinde endemik tipler ile jenerasyonu tehlikede olan çeşitler bulunmadığı da sav edildi.

YÖNETMELİĞE TERS MÜRACAAT REDDEDİLDİ

Proje belgesi, 1/25000 ölçekli topoğrafik, jeoloji ve zelzele haritaları, uydu fotoğrafları, Etraf ve Şehircilik Vilayet Müdürlüğü Etraf Sistemi Planı, Tabiat Varlıklarını Müdafaa Genel Müdürlüğü görüşü ve acil hareket planını içeren ekleri ile birlikte Ordu Valiliği ile Vilayet Kültür ve Turizm Müdürlüğü’ne teslim edildi. Vilayet Kültür ve Turizm Müdürlüğü, Aşıklı Şelale gölü için yapılan define arama başvurusunu son değişen yönetmeliğe karşıt olduğu gerekçesiyle reddetti.

TABANSIZ GÖL SONRASI DİREKTÖRLÜK DEĞİŞTİ

Gümüşhane’nin Taşköprü Yaylası’nda Buzul Çağı’ndan kalma, 12 bin yıllık Tabansız Göl (üstte – öncesi ve sonrası), 6 Kasım 2019’da ‘define’ söylentisi üzerine yapılan yasal hafriyatta yok olmuştu. Türkiye gündemine gelen hafriyat sonrası gölün eski haline getirilmesi için çalışma yapıldı. Tabansız Göl’ün yok olmasının akabinde tartışılan define arama yönetmeliği değiştirildi. Etraf ve Şehircilik ile Kültür ve Turizm Bakanlığı’nca yapılan değişiklikle, define arama şartları sonlandırıldı. Müracaat sürecinde, define araması yapacaklara noter tasdikli muvafakatname ve Çevresel Tesir Kıymetlendirme (ÇED) raporu alma kaidesi getirildi. 100 metrekare olan define arama hududu 50 metrekareye düşürülen yönetmelikte, karasal ortam dışındaki göl, dere ve denizlerde hafriyatlar yasaklandı. Bu kararla birlikte Aşıklı Şelalesi gölünde define aranmasına müsaade verilmedi.

‘İKİNCİ TABANSIZ GÖL OLAYI ENGELLENDİ’

Avukat Ozan Karagöz, hukukun ve mevzuatın açıkça belirlendiğinde ne derece etraf felaketleri ve tahribatının önüne geçildiğinin görüldüğünü belirterek, “Dipsiz Göl’de hassasiyetin oluşmasından sonra yapılan mevzuat değişikliği ikinci bir Tabansız Göl hadisesini engelledi. Aşıklı Şelalesi bugün olduğu üzere gelecek nesiller için de korunmasına sebebiyet verdi. Şelale üzere doğal kıymeti yüksek, binlerce yılda oluşmuş alanlarda tüketmeye yahut define aramaya yönelik tavırların aslında ne derece kabul edilemez olduğunu da gözlemlemiş olduk. Hukuk devleti, her şeyin hukuka ve mevzuata uygun yapıldığı bir devlet değil, aslında kusurların hukuk eliyle düzeltildiği devlettir. Tabansız Göl olayından sonra yapılan mevzuat değişikliği yönetimlere hakim olan prensip ve bakış açılarının değişmesi sonucu şelalenin kurtarılması çok sevindiricidir” dedi.

‘ŞELALEMİZİ TAHRİP ETMEYE KALKTILAR’

İlküvez Mahallesi halkı da, Aşıklı Şelalesi’nde define arama talebinin reddedilmesini sevinçle karşıladı. Ali Karayiğit, “Burası bizim tarihi yerimiz. Tüm çocukluğumuz burada geçti. Kelamda altın varmış. Burayı define için yıkacaklardı, tabiatını bozacaklardı” derken, Veli Karayiğit ise, “Bazı uyanıklar, bizim bu şelalemizi ‘hazine var’ diyerek tahrip etmeye kalktılar. Biz köy halkı olarak buna karşı çıktık. Buraya kazma vurdurmadık” tabirini kullandı.