Ãœniversitelerde liyakat ve meslek prensipleri çerçevesinde, hizmet gerekleri ve işçi planlaması temel alınarak yükseköğretim üst kuruluÅŸları ile yükseköğretim kurumları memurlarının misyonda yükselme ve unvan deÄŸiÅŸikliÄŸine ait yordam ve asıllar, 12 Nisan 2014 tarihli ve Resmi Gazete’de yayımlanan “Yükseköğretim Ãœst KuruluÅŸları Ä°le Yükseköğretim Kurumları Çalışanı Vazifede Yükselme ve Unvan DeÄŸiÅŸikliÄŸi YönetmeliÄŸi“nde düzenlenmiÅŸtir.

Kelam konusu yönetmelikte Vazifede Yükselme Ä°mtihanına tabi Åžube Müdürü takımları, “Ä°dare Hizmetleri” kümesinde sayılmış, baÅŸvurabilmek için Genel Kaidelere ek olarak yükseköğretim kurumlarında ÅŸef, muhafaza ve güvenlik ÅŸefi, uzman, sivil savunma uzmanı, araÅŸtırmacı, basın ve halkla ilgiler müşaviri, müze araÅŸtırmacısı, çözümleyici, baÅŸhemÅŸire, müdür yardımcısı takımlarından birinde yahut en az lisans seviyesinde tahsil gerektiren unvan deÄŸiÅŸikliÄŸine tabi takımlardan birinde çalışmak kriteri yer almaktadır.

Öteki taraftan, mezkür YönetmeliÄŸin “Vazife Kümeleri Ortasındaki GeçiÅŸler ve Ä°mtihansız Atanma” baÅŸlıklı 20 nci hususunun (d) bendinde, “Åžube müdüründen daha üst vazifelere, en az dört yıllık yükseköğrenim mezunu olmak kaydıyla, genel kararlara nazaran imtihansız atama yapılır.” düzenlemesine nazaran Åžube Müdüründen daha üst olan Genel Sekreter, Genel Sekreter Yardımcısı, Daire Lideri, Fakülte, Enstitü ve Yüksekokul Sekreteri takımlarına genel kararlara (lisans mezunu olmak ve hizmet müddeti ÅŸartı) nazaran “Ä°MTÄ°HANSIZ ATAMA” yapılabilmektedir.

Belirtilen takımlara imtihansız atama yapılmasındaki temel düzenlemenin emeli, Rektörün idari teşkilatını faal ve verimli çalıştırması maksadıyla idari idare takımını direkt kendisini seçmesine imkan vermek, böylece idari hizmetlerde ahengin ve buna bağlı olarak kalitenin sağlanmasıdır.

Lakin, ülkemizde her boşluk bırakılan düzenlemede yaşanıldığı üzere bu konuda yıllardır suiistimal edilmiş, imtihansız atamalara yapılan takımlar üzerinden bir nevi asansör sistemi oluşturularak, üst takımlara atananlar kısa müddetler içerisinde alt takımlara imtihansız atanarak meslek ve liyakat prensipleri hiçe sayılmıştır.

Bu mevzuyu farklı üniversitelerde yaşanan somut örneklerle sizleri bilgilendirmiştik. Uludağ ve Aydın Adnan Menderes Üniversitesinde yaşanan hülle atamalar Sayıştay Raporlarına husus olmuş, bu sistemin yarattığı erozyonu gözler önüne sermiştik. Bu kere, emsal bir durum ise Ordu Üniversitesinin Sayıştay raporunda çok çarpıcı bir boyutuyla yer almıştır.

Ordu Ãœniversitesi 2019 yılı Kontrol Raporunda, aktif olmayan, öğrencisi, binası ve idari çalışanı bulunmayan Meslek Yüksekokuluna Yüksekokul Sekreteri atandığı tespit edilmiÅŸtir. Kontrol raporunda, MYO’ların faaliyete geçemedikleri dört yıllık müddet zarfında 6-7 sefer sekreter ataması yapıldığı, bu durumun idarede istikrarsızlığına sebebiyet verdiÄŸi; atamalarda Yönetimin, kelam konusu gayeye uygun hareket etmediÄŸi tabir edilmiÅŸtir.

Bununla birlikte, Yüksekokul Sekreteri takımına atananların, atandıkları vazifede çalıştırılmadığı, çoğunluğunun şube müdürü (10 kişi) olarak sonradan hülle yoluyla atandığı ve atamaların kısa vadeli olduğu, yapılan atamalarda kaynakların tesirli, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak kullanılmadığı da belirtilmiştir.

Görüldüğü üzere, Sayıştay kontrol raporuyla kamu kaynaklarının nasıl verimsiz ve yöntemsiz bir formda kullanıldığını kamuoyuna ilan etmiÅŸtir. Pekala, Yükseköğretim Konseyi neden bu hususlara el atmamaktadır? Bu sorunu görmemek, bilmemek yahut duymamak, yaygınlaÅŸmasından öbür bir iÅŸe yaramamaktadır. Halbuki “Yükseköğretim Ãœst KuruluÅŸları Ä°le Yükseköğretim Kurumları İşçisi Vazifede Yükselme ve Unvan DeÄŸiÅŸikliÄŸi YönetmeliÄŸi“nde imtihansız olarak atananlar muadil yahut birebir seviye vazifelere belli bir müddet atanmalarının engellenmesine yönelik bir düzenleme bu sorunun kısmen tahliline vesile olabilir. Bu durumu tekrar yönetmeliÄŸin genel kurallar hususundaki “.. misyonlarda toplam en az üç yıl hizmeti bulunmak..” kararından kıyasla Ãœniversitelerdeki Fakülte Sekreteri, Yüksekokul Sekreteri, Enstitü Sekreteri üzere takımlarda en az üç yıl hizmeti olanların Åžube Müdürü takımlarına atanmasını saÄŸlayacak bir düzenleme yerinde bir uygulama olacaktır.

Sonuç olarak, “Atı Alan Ãœsküdar’ı daha fazla geçmeden“, Yükseköğretim Konseyi BaÅŸkanlığının Sayıştay kontrol raporlarını dikkate almak suretiyle meslek ve liyakat prensiplerini yok eden hülle atamaları engelleyen bir düzenleme yapması büyük deÄŸer arz etmektedir.

BULGU 3: Aktif Olmayan Meslek Yüksekokullarına Sekreter Ataması Yapılması

Üniversitede yapılan inceleme sonucunda; şimdi faaliyete geçmemiş olan ve öğrencisi ve binası dahi bulunmayan Gölköy ve Aybastı Meslek Yüksekokullarına (MYO), çok sayıda MYO Sekreteri atandığı, görülmüştür.

2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun; “Ana ilkeler” baÅŸlıklı 5’inci unsurunda, üniversitelerin bünyesindeki fakülte, enstitü ve yüksekokulların, Kalkınma Plan ve Programlarının unsur ve amaçları doÄŸrultusunda ve yükseköğretim planlaması çerçevesinde Yükseköğretim Heyetinin görüşü yahut önerisi üzerine kanunla kurulacağı; “Yükseköğretim Heyetinin görevleri” baÅŸlıklı 7’nci unsurunda ise, Yükseköğretim kurumlarının bu Kanunda belirlenen emel, maksat ve prensipler doÄŸrultusunda kurulacağı, geliÅŸtirileceÄŸi ve eÄŸitim – öğretim faaliyetlerinin gerçekleÅŸtirilmesi için kısa ve uzun vadeli planların hazırlanacağı ve üniversitelere tahsis edilen kaynakların, bu plan ve programlar çerçevesinde tesirli bir biçimde kullanılmasının nezaret ve kontrolünün Yükseköğretim Kurulunca yapılacağı, karara baÄŸlanmıştır.

2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun “Yükseköğretim Kurumlarının görevleri” baÅŸlıklı 12’nci hususunun (b) bendinde; “Kendi ihtisas gücü ve maddi kaynaklarını rasyonel, verimli ve ekonomik formda kullanarak, ulusal eÄŸitim siyaseti ve kalkınma planları unsur ve gayeleri ile Yükseköğretim Konseyi tarafından yapılan plan ve programlar doÄŸrultusunda, ülkenin gereksinimi olan kollarda ve sayıda insan gücü yetiÅŸtirmek,” 5018 sayılı Kamu Mali Ä°daresi ve Denetim Kanunu’nun “Hesap verme sorumluluÄŸu” baÅŸlıklı 8’inci hususunda; “Her türlü kamu kaynağının elde edilmesi ve kullanılmasında vazifeli ve yetkili olanlar, kaynakların tesirli, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak elde edilmesinden, kullanılmasından, muhasebeleÅŸtirilmesinden, raporlanmasından ve berbata kullanılmaması için gerekli tedbirlerin alınmasından sorumludur ve yetkili kılınmış mercilere hesap vermek zorundadır.” kararlarına yer verilmektedir.

Öte yandan 2547 sayılı Kanun’un “Rektör” baÅŸlıklı 13’üncü hususunda de; üniversitenin ve baÄŸlı ünitelerinin öğretim kapasitesinin rasyonel bir halde kullanılmasında ve geliÅŸtirilmesinde ve eÄŸitim – öğretim, bilimsel araÅŸtırma ve yayım faaliyetlerinin devlet kalkınma plan, prensip ve gayeleri doÄŸrultusunda planlanıp yürütülmesinde rektörlerin birinci derecede yetkili ve sorumlu olduÄŸu, tabir edilmektedir. Ãœst yönetici ile harcama yetkililerinin, kamu kaynaklarının tesirli, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak kullanılmasını saÄŸlama sorumlulukları çerçevesinde; üniversitenin ve baÄŸlı ünitelerinin öğretim kapasitesinin rasyonel bir formda kullanılmasının ve geliÅŸtirilmesinin ve eÄŸitim – öğretim, bilimsel araÅŸtırma ve yayım faaliyetlerinin, devlet kalkınma plan, unsur ve maksatları doÄŸrultusunda planlanıp yürütülmesinin saÄŸlanması için fakülte ve yüksekokulların, 2547 sayılı Kanun’da yer alan prensip ve asıllara nazaran açılması ve yönetim edilmesi gerekmektedir.

Yapılan incelemede; aÅŸağıda detayı görüleceÄŸi üzere, aktif olmayan, öğrencisi, binası ve idari işçisi bulunmayan MYO’lara, MYO Sekreteri atandığı, tespit edilmiÅŸtir.

Yönetim, atamalarda, Yüksekokulların fiziki kurallarının saÄŸlanarak eÄŸitim ve öğretime geçmesini amaçlasaydı; fiziki kuralların saÄŸlanması ile ilgili kıymetli vazife ve sorumlulukları bulunan yüksekokul sekreteri takımının, istikrarlı bir biçimde yönetilmesini tercih ederdi. MYO’lara, faaliyete geçemedikleri dört yıllık müddet zarfında 6-7 sefer sekreter ataması yapıldığından ve bu durum, idare istikrarsızlığına sebebiyet verdiÄŸinden; atamalarda Yönetimin, kelam konusu emele uygun hareket etmediÄŸi, düşünülmektedir.

Okulların, bu kadar uzun bir mühlet faaliyete geçmemesi de bunu desteklemektedir.

Yükseköğretim Ãœst KuruluÅŸları ile Yükseköğretim Kurumları İşçisi Misyonda Yükselme ve Unvan DeÄŸiÅŸikliÄŸi YönetmeliÄŸi’nin 5, 7 ve 10’uncu hususları ÅŸube müdürlüğü takımına atanacaklara, imtihan kuralı getirmiÅŸtir.

YönetmeliÄŸi’n 20’nci hususunun (d) bendi uyarınca yüksekokul sekreteri olarak atanan bir işçi ise, tıpkı unsurun (a) ve (b) bentleri uyarınca birebir seviyedeki ya da daha alt seviyedeki takımlara atanma hakkını kazanmakta; münasebetiyle, imtihansız bir biçimde ÅŸube müdürü olma hakkını elde etmektedir.

Aslında atananların, atandıkları misyonda çalıştırılmaması, çoğunluğunun şube müdürü (10 kişi) olarak istihdam edilmesi ve atamaların kısa vadeli olması, bu durumu işaret etmektedir. Bu prestijle; yapılan atamalarla, mevzuatın kaynakların tesirli, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak kullanılması ve berbata kullanılmaması konusunun gereğinin yerine getirilmediği, düşünülmektedir.