VHKİ, doktora yaparsa ek kademeden yararlanır mı?

Soru: Sıhhat Bakanlığı bünyesinde Genel Yönetim Hizmetleri sınıfında VHKİ olarak misyon yapmaktayım. İşletme lisans, işletme yüksek lisans ve işletme doktora mezunuyum. Doktoramı bitirdikten sonra 2 kademe ilerlemesi almak ve intibak işlemlerimin yapılması için dilekçe ile müracaat yaptım ama talebim reddedildi. Münasebet olarak mezun olduğum İşletme Doktorasının VHKİ ile ilgili bir tahsil olmadığı tarafıma bildirildi. Bu konuda sizin görüşünüzü almak ve nasıl bir yol izlemem hakkında yardımlarınızı bekliyorum.

Yanıt: Doktora programlarının gayesi makul bir alanda araştırmacı bilim adamı yetiştirmek, bireye akademik yetkinlik ve derinlik kazandırmaktır. 4 yıllık ağır ve yorucu bir sürecin sonunda bu derece elde edilebilmektedir. Yüksek lisans yahut doktora sonucunda memura ek kademe yahut kademeler verilmesini; yürütülen misyonların niteliğinde bir artış sağlamasından fazla memuriyetin, giriş ve yükselmenin eğitime/diplomaya dayalı olduğu bir meslek sistemi olarak kurgulanmasında aramak yerinde olacaktır.

657 sayılı Kanunun 36/A-9 hususunda, “Memurluğa girmeden evvel yahut memuriyetleri sırasında yüksek tahsil üstü master derecesi almış olanlarla yüksek tahsil kurumlarında en az bir yıl ek tahsil yaparak lisans üstü ihtisas sertifikası alanlara bir kademe ilerlemesi, tıpta uzmanlık evrakı alanlara, meslekleri ile ilgili tahsil kollarında doktora yapanlara bir derece yükselmesi uygulanır.
Master derecesini alıp bir kademe ilerlemesinden yararlanan memura, mesleği ile ilgili tahsil kısmında doktora yaptığı takdirde iki kademe ilerlemesi uygulanır.” denilmektedir.

Unsur kararına nazaran memur konusu yahut alanı ne olursa olsun yüksek lisans eğitimi sonucunda ek bir kademe ilerlemesinden yararlanmaktadır. Fakat doktora eğitimine bağlı olarak ek kademe ilerlemesi yapabilmesi için doktoranın meslekleri ile ilgili tahsil kısmında yapılması kuralı bulunmaktadır.

Mülga Devlet İşçi Başkanlığı genel olarak husus kararında geçen meslek kavramını memurun takım unvanı ve yürüttüğü misyon olarak tanımlamaktadır. Buna nazaran VHKİ unvanlı memurun mesleği VHKİ, bilgisayar işletmeninin mesleği bilgisayar işletmenliğidir. Bu yaklaşımın sonucu olarak meslek ile üniversite eğitimi ortasındaki bağ kopabilmektedir. Örneğin VHKİ takımına KPSS sonucunda 4001 nitelik koduyla alım yapıldığında bu takıma bir biyolog, mühendis, kamu idaresi yahut işletme kısmı mezunu üzere rastgele bir lisans mezununun yerleşmesi mümkündür. Bu durumda lisans eğitimi sonucunda kazanılan unvan ile memurun takım unvanı yahut yürüttüğü vazife ortasındaki bağ kopacaktır.

Başka taraftan süreç içerisinde memurun takım unvanı ve ifa ettiği misyonlar değişkenlik göstermektedir. Memur misyonda yükselme imtihanı ile yahut imtihana tabi olmaksızın yönetici takımlarına (şube müdürü, daire lideri gibi) yahut unvan değişikliği imtihanı ile tahsil durumu ile ihraz ettiği unvanlara atanabilmektedir. Bu durumda memurun mesleği de değişecek buna bağlı olarak da evvelki unvanında yararlanamadığı ek kademe hakkından yararlanır hale gelebilecektir.

Bilhassa üst yöneticiciler bakımından o kurumun faaliyet alanı kapsamında yürütülen bütün vazifelerle ilgili doktora eğitiminin o yöneticinin mesleği ile ilgili görülmesi olasıdır. Müşavir, müfettiş yahut öteki takımlar için de misal bir durum kelam konusu olup misyon alanları misyon yaptıkları kurumun faaliyet alanını kapsamaktadır.

Sonuç olarak meslek kavramı memurun takım unvanı yahut ifa ettiği misyonlar olarak tanımlandığında, işletme alanında yapılan doktoranın VHKİ unvanlı çalışanın mesleğiyle ilgili olmadığını, bu sebeple de tıpkı takımda kalındığı sürece ek kademe ilerlemesi alınamayacağını, fakat yönetici takımlara atanma halinde iş yönetimi tarafıyla bu alandaki doktoranın memurun mesleğiyle ilgili hale geleceğini ve ek kademe alınabileceğini değerlendirmekteyiz.

Bu mevzuda yaşanan meselelerin tahlili için yüksek lisansta olduğu üzere doktora konusu ile memurun mesleği ortasında bağ kurmaksızın hangi alanda olursa olsun yapılan doktora karşılığında ek kademe verilmesini sağlayacak biçimde mevzuat değişikliği yapılmalıdır.