Türkiye, ABD’ye kaçırılan idol için hukuk uğraşı veriyor

New York Times’ta yer alan habere nazaran, 1960’larda ABD’ye getirilen ve burada tenis yıldızı ve sanat koleksiyoncusu Alastair Bradley Martin ve eşi Edith’in sahip olduğu ‘Guennol Yıldız Avcısı’ olarak bilinen mermer bayan idolü, ABD’nin New York kentinde Christie’s Müzayede Meskeni tarafından 2017’de satışa sunuldu. Türk hükümetinden yetkililer, 6 bin yıllık olduğu düşünülen idolün satışının durdurulmasını talep etti ve mermer idolün Türkiye’deki arkeolojik hafriyatlarda bulunduğu ve ABD’ye kaçırıldığı teziyle Christie’s Müzayede Konutu’na dava açtı. Türk hükümeti, davada ülkede bulunan eski yapıtların geniş mülkiyetini öne süren 1906 Osmanlı Kararnamesi’ne atıf yaparak, yapıtın Türkiye’ye iade edilmesini talep etti.

DAVAYA KARŞIN İDOL SATIŞA SUNULDU

Davaya karşın açık artırma Christie’s Müzayede Konutu’nda başladı ve idol, kimliği meçhul bir alıcıya 14,4 milyon dolara satıldı. Lakin alıcı, daha sonra satıştan geri çekildi. Guennol Yıldız Avcısı idolünün şu anda Christie’nin Rockefeller Plaza satış odası ve ofislerindeki bir kasada tutulduğu tabir edildi. İdolün geleceğini belirlemek üzere hukuk uğraşı ise Pazartesi günü Manhattan’daki Federal Bölge Mahkemesi’nde başladı.

“STEİNHARDT, TÜRKİYE’NİN MÜLKİYET KANUNUNU HİÇE SAYDI”

Davada Türk hükümetinin avukatları, yapıtın kuşkulu bir kökene sahip olduğunu savunarak Christie’s Müzayede Meskeni ve yapıtın satışını yapan Michael Steinhardt’ın Türkiye’nin ‘mülkiyet kanununu hiçe sayarak’ hareket ettiğini tabir etti. Savunma avukatları ise hükümetin bu yasaya nazaran yapıta sahip olduğunu ‘kanıtlayamayacağını’ belirtti. Savunma avukatları ayrıyeten, Türk hükümetinin, bu eser hakkında müzayede meskeni tarafından satışa çıkarılana kadar rastgele bir adım atmayarak bu yapıtı sahiplenme talihini ‘feda ettiğini’ söyledi. Yargıç Alison Nathan tarafından yönetilen duruşma, Türk hükümetinin ABD’den eski yapıtları ve eski yapıtları kurtarmak için devam eden gayretinin en yenisi olarak görülüyor.

TÜRK HÜKÜMETİ KAPSAMLI DELİLLER SUNACAĞINI AÇIKLADI

Türk hükümeti, şahitlerinden biri olan Oxford Üniversitesi Arkeoloji Okulu’nda kıdemli araştırma vazifelisi olan Neil Brodie’nin, idolün mutlaka Türkiye’de bulunduğuna yönelik ‘kapsamlı bilimsel kanıtlar’ sağlayacağını açıkladı ve idolün ‘1906 kararnamesi yürürlükteyken’ Türkiye’den kazılarak ihraç edildiğini de göstereceğini duyurdu. Christie’s Müzayede Meskeni ve Steinhardt, idolün nerede ve ne vakit bulunduğu, kazıldığı yahut ihraç edildiğine dair direkt bir ispatı olmadığı için Türk hükümetinin 1906 kararnamesi uyarınca idolün sahipliğini kanıtlayamayacağını ileri sürdü.

1993’TE LİDYA HAZİNESİ İADE EDİLMİŞTİ

Türk hükümetinin ABD’den eski yapıtları ve eski yapıtları kurtarmak için devam eden gayretinde, 1993’te Metropolitan Sanat Müzesi, Batı Anadolu’da bir krallık olan Lidya Krallığı’nın Kroisos periyodundan 200’den fazla altın, gümüş ve bronz nesneyi içeren ‘Lidya Hazinesi’ olarak bilinen bir koleksiyonu iade etmeyi kabul etmişti. 2012’de ise Türk hükümeti, Los Angeles, New York ve Washington’daki müzelerden, Türkiye’deki arkeolojik alanlardan yağmalandığı söz edilen düzinelerce yapıtı teslim etmelerini istemişti.