Kontratlı işçi siyasi partiye üye olabilir mi?

Soru: 1. 5393 sayılı Belediye Kanununun 49. hususuna istinaden kontratlı çalışan bir kişi siyasi partiye üye olabilir mi? Partiye üyeyken vazifeye başladıysa istifa etmesi kaide mı?
2. Devlet memurunun siyasi partiye üye olması ve mensubu olduğunu beyan etmesi 657 sayılı Kanunun 7 ve 125/E unsuru uyarınca memuriyetten çıkarılma sebebi midir?

Yanıt: Anayasanın 68. hususunun beşinci fıkrasında, “Yargıçlar ve savcılar, Sayıştay dahil yüksek yargı organları mensupları, kamu kurum ve kuruluşlarının memur statüsündeki vazifelileri, yaptıkları hizmet bakımından emekçi niteliği taşımayan başka kamu vazifelileri, Silahlı Kuvvetler mensupları ile yükseköğretim öncesi öğrencileri siyasi partilere üye olamazlar.” kararı yer almaktadır. Tıpkı karara 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanununun 11. unsurunda de yer verilmiştir.

Devlet Memurları Kanununun 7. hususunda, Devlet memurlarının siyasi partiye üye olmaları, rastgele bir siyasi parti, kişi yahut zümrenin faydasını yahut ziyanını maksat tutan bir davranışta bulunmaları yasaklanmış, Kanunun 125. unsurunda siyasi partiye girmek yani üye olmak memuriyetten çıkarılmayı gerektiren, partiye üye olunmasa bile rastgele bir siyasi parti faydasına yahut ziyanına fiilen faaliyette bulunmak ise kademe ilerlemesinin durdurulması cezasını gerektiren fiiller olarak belirlenmiştir.

5393 sayılı Kanunun 49. hususunda Belediyelerde misyon yapan kontratlı işçi hakkında bu Kanunla düzenlenmeyen konularda vize kuralı aranmaksızın 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 4. hususunun (B) fıkrasına nazaran istihdam edilen kontratlı işçi hakkındaki kararların uygulanacağı belirtilmiştir. Hem 657 sayılı Kanunun 4/B unsurunda, hem de bu unsura dayalı olarak yürürlüğe konulan Kontratlı İşçi Çalıştırılmasına Ait Asıllarda kontratlı işçinin siyasi partiye üye olup olamayacağına ait düzenlemeye yer verilmemiştir. Lakin üstte yer verilen Anayasanan 68. hususu ve Siyasi Partiler Kanunun 11. hususu dikkate alındığında kontratlı çalışanın emekçi niteliği taşımayan kamu vazifelisi kapsamında olduğu ve siyasi partiye üye olamayacağı açıktır.

Danıştay 12. Dairesi E.2012/5570, K.2015/6613 sayılı Kararında, tıpkı vakitte şube lideri da olan bir memura verilen kademe ilerlemesinin durdurulması cezasına karşı açılan iptal davasında iptal istemini; “kamu vazifelisi olan davacının hiçbir siyasi partiye üye olamayacağı, rastgele bir siyasi parti, kişi ve zümrenin fayda yahut ziyanını maksat tutan bir davranışta bulunamayacağı, davacının siyasi parti tarafından düzenlenen toplantıya katılması, ilgili toplantıda konuşulanlara olumlu yada olumsuz katkıda bulunmak suretiyle anılan partinin faydasına katkı yapmasının kamu görevilyle bağdaşmayacağı, birsiyasi partinin düzenlediği toplantının kamu görvelileri ile ilglii bir yanının bulunmadığı, sonuç olarak dava konusu işlamda huuka terslik görülmediği” münasebetleriyle reddeden birinci derece mahkemesi kararını onamıştır.

Memurlar ve kontratlı çalışanın bu misyonlarına atanmadan evvel varsa siyasi parti üyeliğinden ayrılmaları mecburidir. E-Devlet üzerinden siyasi parti üyeliği sorgulanabilmekte ve üyelikten ayrılma talebinde bulunulabilmektedir.

Sonuç olarak Devlet memurları ile mahalli yönetimlerde vazife yapanlar da dahil kontratlı işçinin siyasi partiye üye olamayacakları, üye olanların misyonlarına son verileceğini değerlendirmekteyiz. Ayrıyeten, kamu vazifesine atanmadan evvelki üyeliklerle ilgili olarak bir uygulama geliştirilmesi ve personeller dışındaki kamu vazifelilerinin üyeliklerinin otomatik olarak sonlandırılması sağlanmalıdır.