Açık mevzuat kararlarına karşın memurların çözülemeyen sıkıntıları

Yenişafak Gazetesi köşe müelliflerinden Ahmet Ünlü bugünkü yazısında açık mevzuat kararlarına karşın sıkıntıları çözülmeyen devlet memurları hakkında bilgi verdi.

Aylıksız izinde iken avukatlık stajı yapılabilir mi?

Bir kamu kurumu çalışan işçisinin aylıksız müsaade alarak avukatlık stajı yapıp yapamayacağını sormaktadır. Sanki aylıksız izinde iken bir memur avukatlık stajı yapabilir mi?

657 sayılı Kanun’un 36/A-1 hususunda; “Avukatlık stajını açıkta iken yapanlara iki, memuriyette iken yapanlara bir kademe ilerlemesi uygulanır.” kararına yer verilmiştir.

Ayrıyeten, 1136 sayılı Avukatlık Kanunu’nun hiçbir hususunda aylıksız müsaade müddetince devlet memurlarının avukatlık stajı yapamayacağı belirtilmemiştir. Kaldı ki birtakım kamu vazifelileri memuriyet vazifesinde iken avukatlık mesleğini fiilen yapabilmektedir. Gerçekten, 10.5.2001 tarihinden evvel ilköğretim yahut orta öğretimde öğretmenlik misyonu ile avukatlık mesleğini birlikte yapanlar bu kapsamda sayılabilir.

Ayrıyeten, mülga Devlet İşçi Başkanlığı bu bahiste Türkiye Barolar Birliği’nden görüş sormuş ve alınan yanıtı yazıda; TTB İdare Konseyi tarafından kamu vazifelisi olarak çalışmakta olan 657 sayılı Kanun’a tabi olan bireylerin aylıksız müsaade alarak bu müddette avukatlık stajı yapmalarının uygun olduğu fakat, Adalet Bakanlığı tarafından TTB İdare Şurası Kararlarının 1136 sayılı Avukatlık Kanunu’na uygun görülmeyerek idari yargıda iptal davalarına husus edildiği ve İdare Konseyi’nin 657 sayılı Kanun’a tabi işçinin aylıksız müsaade alarak yaptıkları stajları geçerli sayan kararlarının iptaline hükmedildiği tabir edilmiştir.

Devlet İşçi Başkanlığı, TTB’nin yazısında yer alan sözler çerçevesinde oluşturduğu görüşte şu sözlere yer vermiştir; Her ne kadar 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 36/A-1 hususunda yer alan kararda memuriyette iken staj yapılabileceği zımnen kabul edilmiş ise de devlet memurlarının aylıksız izinde bulunduğu müddetlerde takımıyla temasının devam ettiği ve hasebiyle devlet memuru olma statüsünün sürdüğü, bu durumun 1136 sayılı Avukatlık Kanunu’nun ilgili kararları çerçevesinde avukatlık stajını yapmaya mani bir hal olarak kıymetlendirilmesi gerektiği göz önünde bulundurulduğunda, 657 sayılı Kanun’a tabi devlet memurlarının aylıksız müsaade müddetinde avukatlık stajı yapamayacağı belirtilmiştir.

Görüş incelendiğinde 657 sayılı Kanun’a karşıt kararlar içerdiği anlaşılmakta ve görüş içerisinde de bu konu açıkça belirtilmektedir. Çünkü 657 sayılı Kanun’un 36/A-1 unsurunda yer alan; “Avukatlık stajını açıkta iken yapanlara iki, memuriyette iken yapanlara bir kademe ilerlemesi uygulanır.” açık kararı orta yerde dururken Adalet Bakanlığı’nın açmış olduğu iptal davaları münasebet gösterilerek olumsuz görüş verilmesinin yanlışsız olmadığını düşünüyoruz. Çünkü kanun, memuriyette avukatlık stajı yapanlara bir kademe ilerlemesi verileceğini belirterek memuriyette avukatlık stajı yapılacağına cevaz vermiştir.

Şayet aylıksız müsaade müddetinde avukatlık stajı yaptığını beyan eden bir memur ek bir kademe ilerlemesi isterse açık kanun kararı karşısında olmaz mı diyeceğiz? İşte bu cins konuları tekrar masaya yatırarak mevzuyu çözmek gerektiğini düşünüyoruz.

Hakikaten mülga DPB vermiş olduğu 22.02.2016 tarihli ve 1119 sayılı görüşte; Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun olan ve Bakanlığınızda Etraf ve Şehircilik Uzmanı olarak vazife yapan işçinin, avukatlık stajını 1136 sayılı Kanun kararlarına uygun olarak yapmış olması kaydıyla 657 sayılı Kanun’un 36’ncı hususunun “Ortak Hükümler” kısmının A/1 bendi kararından yararlandırılması gerektiği belirtilmiştir.

Görüleceği üzere, her iki görüş birbiri ile çelişmektedir. Bu nedenle bu mevzunun tahlile kavuşturulması gerekmektedir.

Aylıksız izinde iken kimi memurlar çalışabilir, kimileri ise konutunda oturur

Kurumumdan aylıksız müsaade alarak dışarıda çıkar getirici faaliyetlerde bulunabilir miyim?

657 sayılı Kanun’un ilgili hususlarında yer alan kararlar çerçevesinde aylıksız müsaade alan memurların memuriyet statüsü devam ettiği için bunların bu müddetlerde memuriyete ters işler yapmaları disiplin cezasını gerektirmektedir. Ticari çıkar getirici faaliyetlerde bulunma yasağı ile siyasi faaliyette bulunma yasağını bu kapsamda kıymetlendirebiliriz.

Olağan kurallar altında kamu işçisinin kurumlarından aylıksız müsaade alarak özel bölümde çalışması mümkün değildir. Zira, işçi aylıksız müsaadeli olsa da memuriyeti devam ettiği için ticari yarar getirici faaliyetlerde bulunma yasağı bulunmaktadır. Lakin, birtakım kanunlarda buna müsaade edilmiştir. Hakikaten hem 5746 sayılı Kanun’da hem de 6550 sayılı Araştırma Altyapılarının Desteklenmesine Dair Kanun’da istisnalar getirildiğini görüyoruz. Bu çerçevede 6550 sayılı Kanun’un 14’üncü hususunda kamu işçisine aylıksız müsaade verilerek araştırma altyapılarında çalışma imkanı sağlanmıştır.

Bu kapsamda kamu kurum ve kuruluşları ile yükseköğretim kurumlarında çalışanlar kendilerinin isteği ve kurumlarının muvafakati ile araştırma altyapılarında istihdam edilebilir. Burada çalışacak işçi için statü sınırlaması da getirilmemiştir. Bunların kurumlarıyla olan ilgileri iş akdinin yapılmasıyla son bulmaktadır. Bunlara verilecek fiyat ile öteki mali ve toplumsal haklar yapılacak iş akdi ile belirlenmektedir.

Bu biçimde istihdam edilenler araştırma altyapılarındaki misyonları sona erdiğinde, tahsil durumları, hizmet yılı ve unvanları dikkate alınarak evvelki kurumlarında mesleklerine yahut durumlarına uygun boş bir takım yahut duruma kişinin en geç altı ay içinde yapacağı müracaat üzerine en geç üç ay içinde atanır ve rastgele bir sürece gerek kalmaksızın en geç bir ay içinde misyona başlatılırlar.

Aylıksız müsaade ayrıntılı bir halde tekrar düzenlenmelidir

Üstte açıklamalara baktığımızda aylıksız müsaade konusunun tekrar ve yeni bir anlayışla düzenlenmesi gerekmektedir. Bir tarafta aylıksız müsaade vererek memurları konutlarında oturmaya özendiriyoruz, öteki yanda çalışabilirsiniz diyoruz. Meskenlerinde oturmaya teşvik ettiklerimizde esasen meskende oturmayıp kayıt dışı çalışmaya devam ediyorlar. Herhalde bu duruma çeki sistem verilmesi gerekiyor.

Ayrıyeten, birçok kanunda aylıksız müsaade düzenlemesi yer aldığı için bu mevzunun tek bir mevzuatta düzenlenmesinde yarar olduğunu düşünüyoruz. İncelendiğinde uzmanlarının dahi içinden çıkamadığı dağınık bir düzenleme olduğu görülecektir.

Tekrar bir tarafta açık bir düzenleme varken verilen görüşlerle memurlar mağdur edilebilmektedir. Bu nedenle memurlara tanınan aylıksız müsaade kurumu yeni baştan ve yeni bir anlayışla tek bir mevzuatta düzenlenmelidir. Yoksa mevcut dağınıklık giderek daha da içinden çıkılamaz bir hal alacaktır. Şayet istersek tahlil çok kolay. Özetle genel bir mevzuat taraması yapılarak değişik kanunlarda yer alan aylıksız müsaade unsurları yeni baştan tek bir kanunda ve yeni bir anlayışla düzenlenecektir. Kaldı ki günün gereksinimleri da bunu gerektirmiyor mu? Sanki mevzuyu çok mu karışık anlattım?